O tym, jakiej pracy nie powinien wykonywać oraz jakie przysługują mu prawa, decydują przepisy Kodeksu pracy.

Zgodnie z prawem pracodawca może zatrudnić osobę młodocianą, jeżeli ukończyła co najmniej gimnazjum, przedstawi odpowiednie świadectwa lekarskie dotyczące stanu zdrowia i braku przeciwwskazań do wykonywania pracy. Po ukończeniu gimnazjum (a w szczególnych przypadkach – także wcześniej) młodociany pracownik nie posiada jeszcze żadnych kwalifikacji, dlatego też może być zatrudniony tylko w celu przygotowania zawodowego i w tym celu ma wykonywać odpłatnie związane z zawodem prace.1

Rodzaj prac związanych z różnymi zawodami i dopuszczalność ich wykonywania przez małoletniego reguluje rozporządzenie Rady Ministrów z 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych i warunków ich zatrudnienia przy niektórych z tych prac. W myśl przepisów rozporządzenia można wyróżnić:

I Bezwzględny zakaz zatrudnienia młodocianych na pewnych stanowiskach i przy wykonywaniu określonych czynności.

Zakaz obejmuje prace związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym, wymuszoną pozycją ciała oraz zagrażające prawidłowemu rozwojowi psychicznemu młodego pracownika:

podnoszenie, przenoszenie ciężarów, prace wykonywane w pozycji pochylonej, przysiadzie, leżącej – przy naprawie pojazdów mechanicznych, prace brukarskie wykonywane na kolanach itp.
– młodociany nie może również pracować (w ramach ochrony zdrowia psychicznego) przy wytwarzaniu, sprzedaży i związanej z konsumpcją alkoholu – zatem także praca barmana jest niedopuszczalna. Podobnie praca związana z ubojem zwierząt, w zakładach kąpielowych i łaźniach, prace w szpitalu dla osób chorych psychicznie czy „przy sztucznym unasiennianiu zwierząt”2
– zabroniona jest dla młodocianych dziewcząt praca pokojówek w pensjonatach, domach wczasowych, hotelach robotniczych
– za niebezpieczne uznano również prace wykonywane w narażeniu na szkodliwe działanie środków chemicznych, fizycznych i biologicznych, takie jak: prace przy materiałach toksycznych czy innych niebezpiecznych substancjach wywołujących nowotwory, choroby genetyczne, upośledzające płodność, powodujące uczulenie czy reakcje alergiczne, prace wykonywane przy dużym natężeniu szkodliwych pyłów, prace w obszarach silnie narażonych na wysokie temperatury, promieniowanie laserowe, prace przy spawaniu, cięciu metali, pracę w hutach itp.
– podobnie za niedozwoloną uznano pracę młodocianych w miejscach narażonych na drgania, hałas ultradźwiękowy, wysokie temperatury, wysokie ciśnienie, działanie szkodliwych pyłów czy bakterii – prace w charakterze nurka, związane z przebywaniem w komorach hiperbarycznych, w urządzeniach komunikacji lotniczej, przy obróbce mięsa i ryb, itp.
– uwzględniono również prace stwarzające duże ryzyko wypadku, takie jak: obsługa maszyn, ciągników, prace pod ziemią (w górnictwie), w żegludze, transporcie, zagrażające porażeniem elektrycznym (np. prace przy liniach energetycznych będących pod napięciem lub w ich pobliżu)
oprócz tego zabronione jest wykonywanie przez młodocianych prac na wysokości powyżej 3 m, grożących upadkiem – naprawa dachów, przy budowie itp.

II Zatrudnienie z uwzględnieniem pewnych wyjątków na określonych stanowiskach pracy

Można uznać wymienione w załączniku II do Rozporządzenia prace jako względnie niedozwolone dla młodocianych na określonych stanowiskach pracy. Zakaz nie dotyczy zwłaszcza młodocianych, którzy są zatrudnieni w ramach przygotowania zawodowego. Zatrudnienie na takim stanowisku nie może mieć jednak charakteru pracy stałej, lecz ma ograniczyć się do zaznajomienia się przez młodocianego z czynnościami podstawowymi.

Pracodawca ma w tym zakresie sprawować szczególny nadzór i oceniać ryzyko związane z wykonywaniem każdej czynności w takiej pracy. Wiele zależy od oceny postawy samego ucznia oraz wyposażenia przedsiębiorstwa (zakładu pracy) w sprzęt niezbędny do zapewnienia mu bezpieczeństwa. Załącznik II do Rozporządzenia reguluje szczegółowo czas wykonywania niektórych czynności, związanych z warunkowym wykonywaniem prac zabronionych dla młodocianych, ze względu – tylko i wyłącznie – na szkolenie do zawodu.

Przykładowo:
– łącznie młodociany może przenosić ciężkie przedmioty, jeżeli ich wykonywanie nie przekracza 1/3 czasu pracy młodocianego – czyli 2 godzin;
– może wykonywać prace w zakładach poligraficznych (przy trawieniu klisz) – do 2 godzin na dobę;
– może zajmować się i asystować przy procesie garbowania skór – 12 godzin na tydzień w warunkach laboratoryjnych;
– pracować przy substancjach alergennych – po uzyskaniu opinii lekarskiej o braku przeciwwskazań do wykonywania takich prac i kontaktu z określonymi substancjami;
– przy obsłudze niebezpiecznych urządzeń – jeżeli stale przebywa pod nadzorem pełnej ekipy pracowników odpowiadających za daną maszynę czy urządzenie.

W każdym z powyższych przypadków pracodawca ma obowiązek zapewnić młodocianym pracownikom opiekę i pomoc, niezbędną dla ich przystosowania się do właściwego wykonywania pracy.3 Czas pracy młodocianego pracownika nie może przekraczać 6 godzin na dobę (jeżeli młodociany ma mniej niż 16 lat), 8 godzin pracy na dobę to norma dla młodocianych, którzy ukończyli 16 lat. Dodatkowo, do czasu pracy młodocianego wlicza się czas nauki w wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu zajęć szkolnych, bez względu na to, czy odbywa się ona w godzinach pracy.4

Ponadto młody pracownik nie powinien być zatrudniony w porze nocnej (od 22.00 do 6.00) oraz pracować w godzinach nadliczbowych.

1 Art. 192 Kodeksu pracy
2 Art. 192 § 3 Kodeksu pracy

Czy uważacie, że polskie prawo w odpowiedni sposób reguluje tę kwestię? Dajcie znać w komentarzu.

PODZIEL SIĘ
Poprzedni artykułUmowa o pracę w celu przygotowania zawodowego – co to jest?
Następny artykułNa czym polega zarządzanie majątkiem dziecka?

Ewelina Paździora – ukończyła filologię polską i prawo  na Uniwersytecie Jagiellońskim. Współpracuje z  Kancelarią Adwokacką w Krakowie, zajmuje się zwłaszcza prawem cywilnym i prawem pracy. Oprócz tego specjalizuje się w prawie Unii Europejskiej. Przygotowuje się do egzaminu na aplikację adwokacką.

 

Nasz specjalista o sobie:


Polonistyka, prawo … a może jeszcze archeologia? Uwielbiam nieustanne zmiany i wyzwania. Ciągle stawiam sobie nowe cele i staram się dążyć do ich realizacji, fascynuje mnie rozwiązywanie zagadek i łamigłówek.  Połączenie wielu pasji sprawia, że interpretacja i zrozumienie prawnych problemów nie stanowi dla mnie trudności. We wszystkim co robię, staram się zachować należytą staranność, samodzielnie poszukuję odpowiedzi na trudne pytania, analizuję wszystkie możliwości.

Trochę romantyk, trochę realistka. W wolnych chwilach uciekam z dobrą książką daleko za miasto. Lubię włóczęgę po górach, amatorskie zdjęcia, nowych znajomych. Odwiedziłam z przyjaciółmi Krym, Pragę i wiele miast Europy Zachodniej. Moim marzeniem jest przejazd koleją transsyberyjską.

 

 

1 KOMENTARZ

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here