Przestępstwo z art. 209 k.k. jest ścigane na wniosek osoby uprawnionej (tutaj występującej jako pokrzywdzony), organu opieki społecznej lub właściwej instytucji (np. ZUS-u). Ściganie na wniosek oznacza, że to od osoby pokrzywdzonej zależy, czy Policja i Prokuratura będą ścigać osobę nie płacącą alimentów. Najprostszym rozwianiem jest złożenie do prokuratury w miejscu zamieszkania pokrzywdzonego odpowiedniego zawiadomienia. W zawiadomieniu takim opisujemy, na czym polegało przestępstwo uwzględniając jednocześnie wszelkie znamiona wymagane przez ustawę. Jakie to znamiona i jak je opisać przedstawiam poniżej.

1. Na początku takiego zawiadomienia należy wskazać dokładnie osobę pokrzywdzoną i osobę podejrzaną. Musimy podać imię i nazwisko tych osób oraz ich adresy zamieszkania.

Jeżeli zasądzone alimenty zostały przyznane dziecku – to ono będzie pokrzywdzonym, gdyż alimenty zostały przyznane na zaspokojenie jego właśnie potrzeb. Oczywiście, pisma nie może wnieść niepełnoletnie dziecko, dlatego w jego imieniu zawiadomienie składa rodzic opiekujący się dzieckiem – występując jako przedstawiciel ustawowy dziecka. Również dane osobowe rodzica składającego pismo trzeba w nim uwzględnić.

2. Następnym elementem powinno być krótkie sprecyzowanie, czego dotyczy zawiadomienie i o co podejrzewa się osobę wskazaną w piśmie jako podejrzanego.

Następnie musimy dokładnie sprecyzować, z czego wynika obowiązek alimentacyjny podejrzanego. Musimy powołać się na wyrok sądu, ugodę zawartą przed sądem w czasie procesu o rozwód. Wskazując tę podstawę należy ją dokładnie opisać i wskazać, w jakiej wysokości i w jakim okresie czasu alimenty powinny być płacone. Zobowiązanie do opieki (a tym samym do alimentacji) może wynikać także z mocy samej ustawy – np. w przypadku rodziców, dziecka. Osoby, wobec których mamy ustawowy obowiązek alimentacyjny są wymienione w przepisach Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w tytule III tego kodeksu.

3. Następnie należy opisać samo przestępstwo – na czym ono polegało i dlaczego, jeśli wiemy, alimenty nie są płacone.

Według ustawy: „kto uporczywie uchyla się od wykonania ciążącego na nim z mocy ustawy lub orzeczenia sądowego obowiązku opieki przez niełożenie na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby i przez to naraża ją na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2” (1). W opisie tym musimy wskazać, na czym polega uporczywość niepłacenia alimentów. Uporczywość oznacza według wykładni sądów pewien stosunek do obowiązku, polegający na tym, że podejrzany celowo uchyla się od płacenia lub czyni egzekucję alimentów niemożliwą. Może to być chwalenie się innym osobom przez podejrzanego, że nie „unika” płacenia, kłamie i nie wypłaca alimentów ukrywając pieniądze. Celowe zwolnienie się z pracy (lub niepodjęcie pracy) przez podejrzanego również przesądza o jego psychicznym stosunku do obowiązku alimentacyjnego. Oprócz tego warto wykazać, że podejrzany na swoje potrzeby ma pieniądze, nie dba jedynie o płacenie alimentów.

4. Pamiętajmy, że sam fakt niepłacenia nie jest tym samym, co uporczywe uchylanie się od obowiązku.

Jeżeli ktoś został zwolniony z pracy (np. w ramach redukcji etatów) niezależnie od własnej woli i ma problem ze znalezieniem nowej pracy – nawet nie płacąc alimentów nie popełni przestępstwa! Niepłacenie alimentów ze względu na chorobę uniemożliwiającą pracę także nie będzie traktowana jako przestępstwo. W przestępstwie z art. 209 k.k. karane jest zachowanie polegające na tym, że podejrzany ma możliwości zarobkowe i pieniądze, lecz celowo nie wywiązuje się ze swoich obowiązków. Sąd Najwyższy stoi na stanowisku, że okres wstrzymywania się od płacenia rat alimentów (oraz: płacenia ich nieregularnie, w ratach znacznie niższych niż te zasądzone) – nie może trwać krócej niż 3 miesiące. Również okres czasu przesądza w tym wypadku o uporczywości zachowania podejrzanego.

5. Ostatnim elementem (znamieniem) przestępstwa uporczywego uchylania się od obowiązku alimentacyjnego jest narażenie pokrzywdzonego (uprawnionego do pieniędzy z alimentów) na niemożliwość zaspokojenia jego podstawowych potrzeb życiowych.

Nie chodzi tylko o to, aby np. dziecko miało jedzenie, mieszkanie i ubranie. Podstawowe jego potrzeby to także możliwość edukacji, zabawy i dostęp do kultury (media, komputer, zajęcia pozaszkolne). Podstawowe potrzeby dziecka (czy innej uprawnionej osoby) to koszty zawiązane z zapewnieniem mu prawidłowego rozwoju. Warto wykazać, że pensja (wynagrodzenie) np. drugiego rodzica nie pozwala na zapewnienie dziecku prawidłowego rozwoju czy sfinansowania jego leczenia i edukacji. Także imprezy okolicznościowe (np. Komunia) jest takim wydatkiem, który można zaliczyć do „podstawowych potrzeb” dziecka.

Ukaranie sprawcy takiego przestępstwa (czy też presja sądu oraz stres związany z postępowaniem) często skutkuje tym, że taka osoba mobilizuje się i zaczyna płacić alimenty terminowo i w odpowiedniej wysokości.

Źródła:
1) Art. 209 § 1 k.k.

Jak oceniacie przepisy dotyczące tej kwestii? Czy takie prawo jest sprawiedliwe?

PODZIEL SIĘ
Poprzedni artykułJak zarejestrować znak towarowy?
Następny artykułKto i kiedy ma prawo do zachowku?

Ewelina Paździora – ukończyła filologię polską i prawo  na Uniwersytecie Jagiellońskim. Współpracuje z  Kancelarią Adwokacką w Krakowie, zajmuje się zwłaszcza prawem cywilnym i prawem pracy. Oprócz tego specjalizuje się w prawie Unii Europejskiej. Przygotowuje się do egzaminu na aplikację adwokacką.

 

Nasz specjalista o sobie:


Polonistyka, prawo … a może jeszcze archeologia? Uwielbiam nieustanne zmiany i wyzwania. Ciągle stawiam sobie nowe cele i staram się dążyć do ich realizacji, fascynuje mnie rozwiązywanie zagadek i łamigłówek.  Połączenie wielu pasji sprawia, że interpretacja i zrozumienie prawnych problemów nie stanowi dla mnie trudności. We wszystkim co robię, staram się zachować należytą staranność, samodzielnie poszukuję odpowiedzi na trudne pytania, analizuję wszystkie możliwości.

Trochę romantyk, trochę realistka. W wolnych chwilach uciekam z dobrą książką daleko za miasto. Lubię włóczęgę po górach, amatorskie zdjęcia, nowych znajomych. Odwiedziłam z przyjaciółmi Krym, Pragę i wiele miast Europy Zachodniej. Moim marzeniem jest przejazd koleją transsyberyjską.

 

 

1 KOMENTARZ

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here