Skazany po odbyciu kary często ma problemy z adaptacją w społeczeństwie. Przekłada się to m.in. na kłopoty ze znalezieniem pracy czy uzyskaniem określonych uprawnień. Polskie prawo wprowadziło instytucję zatarcia skazania, aby zniwelować te skutki.[1] Oznacza to, że po upływie konkretnego terminu skazany będzie mógł podawać się za osobę niekaraną, a wpis do rejestru skazanych zostanie usunięty. Nie będzie już ponosił żadnych skutków związanych ze skazaniem, zatem wszelkie formalne bariery zostanę przed nim usunięte. [2] Do dużych plusów zatarcia należy m.in. to, że przy ewentualnej kolejnej rozprawie sąd nie będzie brał pod uwagę karalności oskarżonego, ponieważ uzna się ją za niebyłą. [3]
Kiedy można oczekiwać zatarcia?
Należy przy tym zwrócić uwagę na fakt skazania, bowiem mogą się zdarzyć sytuacje, w których sąd orzeknie o winie sprawcy w postępowaniu karnym, a może nawet zastosuje środki karne, ale nie zasądzi kary. [4] W przypadku środków karnych, gdy sąd zrezygnował z wymierzenia kary, zatarcie ulega już po roku od wydania prawomocnego wyroku, z zastrzeżeniem, że nie może ono nastąpić przed jego wykonaniem.[5]
Po jakim czasie skazanie ulega zatarciu?
Ustawodawca w bardzo prosty i logiczny sposób uszeregował czas, w jakim skazanie ulega zatarciu z mocy prawa.
W zależności od nałożonej kary wynosi on:
– 10 lat od wykonania, darowania lub przedawnienia kary – w przypadku skazania na pozbawienie wolności
– 5 lat od wykonania, darowania lub przedawnienia kary – w przypadku skazania na grzywnę lub karę ograniczenia wolności. [6]
W obu przypadkach można jednak wnioskować do sądu o szybsze zatarcie skazania. Pierwszy, jeśli skazany po odbyciu kary przestrzegał porządku prawnego, może być skrócony do 5 lat, natomiast drugi do 3 lat.
UWAGA!
Jest jednak grupa przestępstw, w przypadku których zatarcie skazania nie ma zastosowania. Są to przestępstwa seksualne, których ofiarą jest małoletni poniżej 15 roku życia. [7]
Należy nadmienić, że zatarcie nie oznacza całkowitego zakazu posługiwania się informacją o skazaniu danej osoby przez innych, należy bowiem do tzw. fikcji prawnej i ma zastosowanie do organów państwowych i oficjalnych dokumentacji. Moralnie skazany może funkcjonować z piętnem przestępcy nawet do końca życia i nawet prawo nie będzie mogło do końca przed tym chronić, np. w przypadku publikacji prasowych na temat jego życiorysu lub gdy będzie się ubiegał o odznaczenie, powołując się na nieposzlakowaną opinię. Mimo to wprowadzone przez ustawodawcę ułatwienia powinny znacznie uprościć mu właściwy powrót do społeczeństwa po odbyciu kary.
Źródła:
[1]A. Marek „Prawo karne w pytaniach i odpowiedziach” Toruń 2001, s. 229
[2]M. Surkont „Prawo karne”, Bydgoszcz, Gdynia 2001, s. 138
[3]Wyrok Sądu Najwyższego z 23 grudnia 1976 r., IV KRN 69/75
[4]Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 2001 r. III ZP 17/01
[5]art. 107 par. 5 i 6 kodeksu karnego
[6]art. 107 kodeksu karnego
[7]art. 106a kodeksu karnego
Czy informacje zawarte w tekście okazały się pomocne? Zapraszam do komentowania.