Ustawa określa, kto powinien legitymować się dowodem tożsamości. Na pierwszym miejscu są to osoby, które ukończyły 18 rok życia oraz małoletni, którzy ukończyli 15 lat – wydanie im dokumentów uzależnione jest od spełnienia kilku warunków. Muszą pozostawać w stosunku pracy, a także nie pozostawać pod opieką rodziców lub innych osób. Dowód można otrzymać już po ukończeniu 13 lat, kiedy to nabywa się ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Jednak osoby nieletnie nie mają takiego obowiązku, dla nich to uprawnienie.
Konsekwencje braku dowodu w przypadku zaniechania jego wyrobienia oraz braku dokumentu aktualnie obowiązującego określa art. 55. ustawy:
Art. 55. 1.
Kto:
1) uchyla się od obowiązku posiadania lub wymiany dowodu osobistego,
2) zatrzymuje cudzy dowód osobisty,
3) nie zwraca dowodu osobistego w razie utraty obywatelstwa polskiego,
podlega karze ograniczenia wolności do 1 miesiąca albo karze grzywny.
2. Orzekanie w sprawach, o których mowa w ust. 1, następuje na zasadach i w trybie określonym w przepisach o postępowaniu w sprawach o wykroczenia.
Jak widać sama ustawa określa kodeks, jaki stosować należy w chwili nie wypełnienia nałożonego przez prawo obowiązku. Spotykamy się tu z pewna niekonsekwencją. Kodeks wykroczeń określając karę ograniczenia wolności mówi wyraźnie, iż kara ta trwa miesiąc, a przepis mówi o karze do miesiąca. Nie można określić kary dwutygodniowej, bo takiej kary nie ma w przepisach prawa. Ograniczając wolność sąd może zakazać zmiany miejsca stałego pobytu bez zgody sądu, może nałożyć obowiązek bezpłatnej pracy na cele społeczne w wymiarze godzin od 20 do 40. Jeśli osoba pozostaje już w stosunku pracy, można od niej zasądzić sumę pieniędzy płatną na cele społeczne. Taki cel zawsze określa sąd. Kara grzywny określona jest w artykule 24. kodeksu wykroczeń.
Art. 24. § 1. Grzywnę wymierza się w wysokości od 20 do 5 000 złotych, chyba że ustawa stanowi inaczej.
W praktyce nie spotyka się nałożenia kary ograniczenia wolności za brak dowodu osobistego. Najczęściej będzie to grzywna.
Jak oceniacie przepisy dotyczące tej kwestii? Czy takie prawo jest sprawiedliwe?
