Sprawy cywilne [1] to nie tylko te w znaczeniu materialnym – czyli wynikające ze stosunków uregulowanych w prawie cywilnym (Kodeksie cywilnym), rodzinnym i opiekuńczym (Kodeks postępowania rodzinnego i opiekuńczego) czy prawie pracy (Kodeks pracy). Sprawą cywilną jest każda sprawa, która jest przedmiotem sądowego postępowania cywilnego (zarówno procesowego jak i nieprocesowego). Poza sprawami cywilnymi w znaczeniu materialnym, doktryna prezentuje ujecie spraw cywilnych w znaczeniu formalnym – które ze swej istoty nie są w ścisłym tego słowa znaczeniu „sprawami cywilnymi” – lecz są rozpoznawane według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Do spraw cywilnych w znaczeniu formalnym należy zaliczyć sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz niektóre sprawy administracyjne.
Postępowanie cywilne dzieli się według Kodeksu postępowania cywilnego na postępowania procesowe: zwykłe oraz odrębne, takie jak postępowania:
1. w sprawach małżeńskich (rozwód, separacja)
2. ze stosunków między rodzicami a dziećmi (zwłaszcza alimenty)
3. z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
4. naruszenie posiadania
5. gospodarczych
6. postępowanie nieprocesowe w którym rozpatrywane są sprawy z zakresu:
– prawa osobowego (postępowanie o uznanie za zmarłego, postępowanie o stwierdzenie zgonu, ubezwłasnowolnienie);
– sprawy z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli (sprawy ze stosunków między rodzicami a dziećmi, sprawy o przysposobienie, z zakresu opieki, o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką);
– sprawy z zakresu prawa rzeczowego (stwierdzenie zasiedzenia, przepadek rzeczy, zarząd związany ze współwłasnością i użytkowaniem, zniesienie współwłasności, ustanowienie drogi koniecznej i służebności przesyłu, postępowanie wieczystoksięgowe);
– sprawy z zakresu prawa spadkowego (zabezpieczenie spadku i spis inwentarza, stwierdzenie nabycia spadku, przyjęcie lub odrzucenie spadku, ogłoszenie testamentu, wyjawienie przedmiotów spadkowych, zarząd spadku nie objętego, dział spadku, itp.);
– sprawy depozytowe.
Do spraw cywilnych można zaliczyć również:
– sprawy rozpatrywane w wyniku powództwa o uchylenie uchwały walnego zgromadzenia spółdzielni z powodu jej sprzeczności z postanowieniami statutu lub dobrymi obyczajami albo godzącej w interesy spółdzielni lub mającej na celu pokrzywdzenie członka [2];
– sprawy rozpoznawane przez sądy dotyczące unieważnienia, sprostowania czy ustalenia treści oraz sporządzenia aktu stanu cywilnego [3];
– sprawy dotyczące odtworzenia dyplomów naukowych i świadectw ukończenia szkół, praktyk zawodowych oraz nauki zawodu lub odtworzenia innych utraconych dokumentów;
– sprawy rozpatrywane przez sądy na skutek wniosku o zastosowanie wobec określonej osoby leczenia w zakładzie lecznictwa odwykowego czy dotyczące umieszczenia (przymusowego) w szpitalu psychiatrycznym. [4]
Źródła:
[1] art. 1 Kodeksu postępowania cywilnego
[2] art. 42 § 3 i 4 ustawy z 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze
[3] art. 30-33 i 86 ust. 3 ustawy z 29 września 1986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego
[4] art. 26 ust. 2 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Dlaczego szukacie takich informacji? Czy okazały się pomocne?
