Jednak nawet siedmioletnie dzieci zostają świadkami w różnych postępowaniach. Istnieje tylko jeden bezwzględny zakaz przesłuchiwania dziecka. Dzieje się tak w postępowaniu w sprawie o rozwód. Reguluje taką sytuację art. 430. kodeksu postępowania cywilnego:
Małoletni, którzy nie ukończyli lat trzynastu, a zstępni stron, którzy nie ukończyli lat siedemnastu, nie mogą być przesłuchiwani w charakterze świadków – zakaz ten nie oznacza, że dziecko nie ma prawa do wypowiedzi, ma taką możliwość, jeżeli to dotyczy jego samego, np. w sprawie o władzę rodzicielską rozstrzyganą podczas rozwodu. Regulacje karne nie zawierają zakazów dotyczących nieletnich.
Art. 185a
§ 1. W sprawach o przestępstwa określone w rozdziałach XXV i XXVI Kodeksu karnego pokrzywdzonego, który w chwili przesłuchania nie ukończył 15 lat, przesłuchuje się w charakterze świadka tylko raz, chyba że wyjdą na jaw istotne okoliczności, których wyjaśnienie wymaga ponownego przesłuchania lub zażąda tego oskarżony, który nie miał obrońcy w czasie pierwszego przesłuchania pokrzywdzonego.
§ 2. Przesłuchanie przeprowadza sąd na posiedzeniu z udziałem biegłego psychologa. Prokurator, obrońca oraz pełnomocnik pokrzywdzonego mają prawo wziąć udział w przesłuchaniu. Osoba wymieniona w art. 51 § 2 ma prawo również być obecna przy przesłuchaniu, jeżeli nie ogranicza to swobody wypowiedzi przesłuchiwanego.
(Wymienione w przepisie rozdziały to: Rozdział XXV. Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności; · Rozdział XXVI. Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece)
Mimo takiej regulacji, dzieci do 15 roku życia nie przesłuchuje się jako świadków na sali sądowej, bezpośrednio na rozprawie. Można wysłuchać zeznań dziecka, pod warunkiem, że robi się to poza salą. W niektórych polskich sądach powstały już specjalne pomieszczenia po to, aby wysłuchać małoletniego w przyjaznej dla niego atmosferze. Pamiętać należy, że osoby nieletnie słucha się zawsze w obecności biegłego psychologa. Jeśli sprawa nie dotyczy przedstawicieli ustawowych dziecko powinno być słuchane w obecności rodzica lub opiekuna. Nieletnia osoba postrzega świat zupełnie inaczej niż osoba dorosła. Dlatego psycholog najlepiej zrozumie zachowanie małego świadka. W pokoju przyjaznym nagrywa się przesłuchanie, aby sędzia mógł odtworzyć nagranie i nie wzywać dziecka powtórnie. Jeśli świadek ukończył 15 lat i przesłuchanie odbywa się przed obliczem sadu, zawsze istnieje możliwość wysłuchania pod nieobecność oskarżonego i bez publiczności.
Uwaga!
Poza odrębnościami dotyczącymi sposobu uzyskiwania zeznań, małoletni podobnie do innych świadków maja prawo do odmowy zeznań, do uchylenia się od odpowiedzi na zadawane pytania. Przede wszystkim zeznanie, także dla dzieci, jest obowiązkowe.
Jak oceniacie procedury dotyczące tej kwestii? Są jasne czy też powinny zostać uproszczone?
