Jak domagać się zwrotu długu?

W sytuacji, gdy dłużnik nie płaci, pomimo naszych wezwań i upomnień nie należy czekać, gdyż terminy przedawnienia roszczeń z tego tytułu są stosunkowo krótkie. Pozew do sądu o zwrot zadłużenia rozpoczyna toczące się między stronami postępowanie o świadczenie. Podstawą prawną takiego pozwu może być np. umowa pożyczki. Dobrze, gdy umowa uprawniająca nas do żądania zwrotu zadłużenia jest sporządzona na piśmie i podpisana. Wówczas dla celów dowodowych należy ją dołączyć do pozwu, co znacznie przyspieszy postępowanie dowodowe w tym zakresie. Wnosząc pozew należy sprawdzić, czy według umowy termin zwrotu upłynął i roszczenie stało się wymagalne.

Pisząc taki pozew należy zastosować się do przedstawionych poniżej zasad, określonych w kodeksie postępowania cywilnego. Pozew musi spełniać wymogi formalne pisma procesowego i zostać odpowiednio opłacony. Na początku musimy określić sąd, do którego składamy pozew. W zależności od kwoty dochodzonego zadłużenia będzie to sąd rejonowy, gdy jednak roszczenie przekracza sumę 75.000 zł (a w sprawach gospodarczych 100.000 zł) właściwy będzie sąd okręgowy.

Właściwość miejscową sądu ustala się na podstawie miejsca zamieszkania pozwanego – w tym wypadku naszego dłużnika. Następnym krokiem jest konieczność określenia stron postępowania, czyli podanie danych osobowych i adresu powoda oraz pozwanego (dłużnika). Tytuł pisma powinien określać, czego dotyczy pozew, przykładowo: pozew o zapłatę. W sprawach o roszczenia pieniężne podana kwota pieniężna (dług) stanowi wartość przedmiotu sporu (1). Od tej wartości zależy właściwość rzeczowa sądu oraz wysokość opłat sądowych. Następnie określamy, czego dokładnie żądamy od pozwanego (jakiej kwoty i z jakiego tytułu) (2).

W uzasadnieniu opisujemy okoliczności faktyczne związane z powstaniem zadłużenia, z jakiego tytułu żądamy zwrotu pieniędzy i kiedy minął termin płatności. Jeżeli upominaliśmy wcześniej dłużnika pisemnie, można dołączyć do pozwu odpowiednią korespondencję. Jako załącznik można dołączyć np. umowę pożyczki lub inną, która uprawnia nas do żądania zwrotu długu.

Pozew może zawierać różne wnioski. Przepisy kodeksu postępowania cywilnego wymieniają wniosek o zabezpieczenie powództwa, przeprowadzenie rozprawy pod nieobecność powoda (gdybyśmy nie mogli wziąć udziału w rozprawie) oraz wnioski dotyczące wezwania na rozprawę określonych osób w charakterze świadków z ich danymi adresowymi (3). Można także wnosić do sądu o wydanie pozwanemu polecenia dostarczenia na rozprawę dokumentu będącego w jego posiadaniu, a potrzebnego do przeprowadzenia dowodu w danej sprawie (4). W przypadku postępowania o zwrot długu takim dokumentem może być umowa, będąca podstawą roszczenia.

Powyższe uwagi dotyczą postępowania w trybie zwyczajnym z przeprowadzeniem rozprawy, zeznaniami świadków, przeprowadzaniem dowodów.

Jeżeli jednak jesteśmy w posiadaniu właściwego dokumentu możemy w pozwie zaznaczyć, że chcemy, aby orzeczenie wydano w postępowaniu nakazowym. Czy taka forma może okazać się korzystniejsza? Tak, jeżeli dług jest bezsporny i chcemy znacznie szybciej otrzymać sądowe orzeczenie. W postępowaniu nakazowym nie zostaje wydany wyrok, lecz równoważny wyrokowi nakaz zapłaty, który od razu stanowi podstawę do wszczęcia egzekucji przez komornika. Sąd rozpozna naszą sprawę w postępowaniu nakazowym jedynie na pisemny wniosek powoda zgłoszony w pozwie (5). Uzasadnienie, więc powody, dla których wysuwamy żądanie należy udowodnić dołączonym do pozwu:

– dokumentem urzędowym,
– zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem,
– wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu,
– zaakceptowanym przez dłużnika żądaniem zapłaty, zwróconym przez bank i nie zapłaconym z powodu braku środków na rachunku bankowym,
– umowy, faktury itp. (6)

Dołączenie któregoś z tych dokumentów jest wystarczającą podstawą dla rozpoznania przez sąd sprawy w postępowaniu nakazowym bez udziału stron. Jeżeli jednak okaże się, że są wątpliwości co do podstawy roszczenia, to nie należy się martwić. Wówczas nasz pozew zostanie i tak rozpoznany w postępowaniu zwyczajnym decyzją sądu bez konieczności zgłaszania dodatkowych pism i wniosków.

Źródła:
1) Art. 19 k.p.c.
2) Art. 187 § 1 k.p.c.
3) Art. 187 § 2 pkt.1 k.p.c.
4) Art. 187 § 2 pkt.3 k.p.c.
5) Art. 484 (1) §1 k.p.c.
6) Art. 485 § 1 pkt.1,2,3,4, k.p.c.