Wspólne opodatkowanie dochodów małżonków – korzyści

Możliwość wspólnego opodatkowania małżonków dotyczy wyłącznie podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). Podatek ten oblicza się według następującej skali: gdy podstawa obliczenia podatku nie przekracza 85.528 zł (dochód uzyskany za rok podatkowy = rok kalendarzowy dla podatku PIT liczony łącznie za wszystkie miesiące) podatek wynosi 18% z tej kwoty po odliczeniu 556 zł 02 grosze (tzw. kwota zmniejszająca podatek). Gdy dochody przekraczają 85.528 złotych podatek wynosi 14.839 złotych 02 grosze plus 32% z nadwyżki ponad sumę 85.528 złotych (1). Wspólne opodatkowanie małżonków również odnosi się do tej skali i na jej podstawie jest obliczane.

Kiedy można opodatkować się wspólnie z małżonkiem? Z przepisów prawa podatkowego wynika, że muszą zaistnieć łącznie 3 warunki:
– Pierwszy z nich dotyczy pozostawania we wspólnocie majątkowej przez cały rok kalendarzowy (od 1 stycznia do 31 grudnia). Tylko za pełny rok pozostawania w małżeństwie i wspólnocie majątkowej umożliwia złożenie skutecznego wniosku o wspólne opodatkowanie. W wypadku małżeństwa zawartego w środku roku kalendarzowego dopiero od następnego roku (od 1 stycznia) możliwe będzie wspólne opodatkowanie małżonków. Małżeństwo musi zatem trwać pełny rok kalendarzowy by skorzystać z takiej możliwości.

– Drugim warunkiem (tym razem formalnym) jest złożenie wniosku o wspólne opodatkowanie. Nie jest to wcale odrębny wniosek! Wniosek ten wyrażony jest przez złożenie wspólnej deklaracji podatkowej (wspólnym zeznaniu rocznym) podpisanym przez oboje małżonków. Nie musimy mieć żadnej wcześniejszej zgody na wspólne opodatkowanie – po prostu składamy odpowiednią deklarację PIT będącą jednocześnie takim wnioskiem. Musimy jednak złożyć ją przed 30 kwietnia każdego roku, ponieważ potem uprawnienie to nie jest już skuteczne.

– Trzecie wymaganie stawiane przez ustawę dotyczy tzw. nieograniczonego obowiązku podatkowego (oznacza to, że wszelkie dochody – nawet za pracę w innym kraju- opodatkowane są w Polsce, a żadna ich część nie została uiszczona w tym innym państwie. Państwo Polskie jest wówczas uprawnione do opodatkowania wszystkich dochodów danej osoby, bez znaczenia czy te dochody osiągnięto w tym państwie, czy za granicą.) Oboje małżonków musi podlegać nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

Łącznemu opodatkowaniu nie podlegają dochody opodatkowane ryczałtem (przy prowadzeniu przez jednego z małżonków działalności gospodarczej opodatkowanej liniowo). Jedynie dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych uprawnia do wspólnego rozliczania się małżeństwa. Najczęściej są to po prostu dochody uzyskane na podstawie umowy o pracę obojga pracujących małżonków. Gdy tylko jeden z małżonków pracuje, drugi zaś nie osiąga żadnych dochodów z tego tytułu (lub tak małe, że nie podlegają opodatkowaniu) również mogą się oni rozliczać wspólnie.

Czy rzeczywiście wspólne opodatkowanie jest tak korzystne? To zależy. Gdy pomiędzy osiąganymi przez małżonków dochodami istnieje mała rozbieżność wspólne rozliczenie podatkowe nie opłaca się. W momencie, gdy jeden z małżonków zarabia znacznie więcej niż drogi – wówczas skorzystanie z uprawnienia pozwala zmniejszyć kwotę podatku. Najlepiej zasady obliczania zobowiązania podatkowego zilustrować na przykładach podając sposób jego obliczania.

Przykład A.
Wyobraźmy sobie, że w ciągu roku mąż osiągnął dochód w wysokości 16.000 zł, zaś żona nieco mniej, tylko 10.000zł.
Łącznie opodatkowaniu podlega kwota 26.000 zł.
Dzieląc tę sumę na połowę (równo pomiędzy małżonków) otrzymujemy 13.000 zł dla każdego z nich. Wspólny podatek oblicza się od tych 13.000 zł. Wynosi on ((13.000 * 18%) – 556. zł 02 gr.= 1785 zł i 98 groszy podatku
Sumę tę mnożymy razy 2 (za dwoje małżonków)= 3571, 96 zł należnego podatku (gdyby każdy z nich opodatkowywał się osobno zapłaciliby 4123, 98 zł)

Przykład B.
Jeden z małżonków zarabia aż 100.000 zł, zaś drugi nie osiąga żadnych dochodów (0zł). Postępując tak samo jak w poprzednim przypadku sumę podatku obliczamy od kwoty 50.000 zł – dzieląc uprzednio dochód 100.000 zł między małżonków po równo. W związku z tym należny wspólnie podatek obliczamy: (50.000zł *18%) – 556, 02 zł = 8443, 98zł. Mnożąc to przez 2 (za dwoje małżonków) otrzymamy łączną kwotę podatku w wysokości 16887, 96 zł. Opodatkowując się oddzielnie jeden z małżonków nie płaciłby wcale podatku, zaś drugi musiałby zapłacić aż 19470,06 złotych podatku.

Wniosek: im większa rozbieżność w zarobkach tym korzystniejsze jest wspólne opodatkowanie małżonków.

Źródła:
1) Art. 27 pkt. 1 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych