Umowa ubezpieczenia została uregulowana w Kodeksie Cywilnym oraz w ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, w zakresie ubezpieczeń obowiązkowych – a to m.in. ubezpieczenia OC rolników, ubezpieczenia budynków rolniczych oraz ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Zajmę się głownie ubezpieczeniami majątkowymi, których przedmiotem, zgodnie z art. 821 Kodeksu cywilnego, może być każdy interes majątkowy, który nie jest sprzeczny z prawem i daje się ocenić w pieniądzu. Popularnym interesem majątkowym związanym z określonym prawem do rzeczy (nieruchomości), które uprawnia do uzyskania statusu osoby ubezpieczonej jest po prostu własność (art. 140 k.c.).
Umowa ubezpieczenia dla swej ważności nie zawiera wymagań co do formy, lecz strony umowy mogą uznać – i w praktyce – uznają, że jedyną obowiązującą formą jest forma pisemna – dlatego też każda zmiana umowy, jej wypowiedzenie itp. muszą zostać dokonane w tej właśnie formie. Cechą charakterystyczną umowy ubezpieczenia jest to, że jedną ze stron umowy jest ubezpieczyciel, który może wykonywać działalność w formie spółki akcyjnej lub działające w formie towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych. Umowa powinna zawsze określać formalny początek ubezpieczenia oraz okres, w którym będzie ona obowiązywać.
Praktyka obrotu wskazuje, że dokumentem potwierdzającym zawarcie umowy ubezpieczenia jest polisa ubezpieczeniowa. Treść polisy zwykle zawiera podstawowe dane dotyczące ubezpieczenia, tj. podstawowych ryzyk objętych ubezpieczeniem, (w przypadku ubezpieczenia domu czy mieszkania takich jak: ogień, kradzież), wskazanie wysokości sum ubezpieczenia (limitów do których odpowiada zakład ubezpieczeń) oraz dane podmiotu ubezpieczonego i ubezpieczającego. Należy pamiętać, że polisa nie jest warunkiem zawarcia umowy ubezpieczeniowej, ponieważ nie przewidują tego żadne przepisy – a zatem jej brak nie przesądza o niezawarciu umowy. Ponadto, do umów ubezpieczenia nie stosuje się indywidualnych umów, sporządzanych w poszczególnymi klientami, lecz Ogóle warunki ubezpieczenia – które można negocjować indywidualnie.
