Jest to jedno z największych wydarzeń kulturalnych w Europie, którego celem jest promocja dziedzictwa europejskiego. Każdej edycji przewodzi określony temat. Były to m. in. takie hasła jak: „Od pomysłu do przemysłu”, „Zabytkom na odsiecz! Szlakiem grodów, zamków i twierdz”, „Korzenie tradycji. Od ojcowizny do ojczyzny” czy „Ludzie gościńca. Wędrowcy, pielgrzymi, tułacze”. Na wszystkie organizowane w tym czasie imprezy wstęp jest bezpłatny. W Polsce ogólnym koordynatorem projektu jest Narodowy Instytut Dziedzictwa (NID), zaś w województwach jego realizacją zajmują się oddziały Terenowych NID i koordynatorzy regionalni NID.

W tym roku (2011) obchody Europejskich Dni Dziedzictwa Kulturowego będą odbywać się po raz dziewiętnasty. Zgodnie z tradycją każdej edycji przewodzi określony temat. W tym roku hasło dni dziedzictwa kulturowego brzmi: „Kamienie milowe”. Chodzi o popularyzację wiedzy związanej z najważniejszymi wydarzeniami z historii Europy. We wszystkich krajach Unii Europejskiej w dwa weekendy, czyli 10-11 i 17-18 września, zorganizowane zostaną różnego rodzaju imprezy, który celem będzie promocja i przybliżanie europejskiego dziedzictwa. Będą to wystawy, festyny, wyjazdy studyjne, konferencje, wycieczki, wykłady czy zwiedzanie obiektów zabytkowych.

Warto zaznaczyć, że w Polsce EDD odbywają się w każdym z województw. Uroczysta inauguracja będzie mieć miejsce na Ostrowie Lednickim. Jedno z zaplanowanych wydarzeń, czyli Europejskie Forum Dziedzictwa znalazło się w kalendarzu polskiej prezydencji. Informacji na temat planowanych imprez należy szukać na stronie www.edd.com.pl.

Pierwsza Noc Muzeów odbyła się w Berlinie w roku 1997 roku. Od 2001 stała się imprezą międzynarodową i odbywa się pod patronatem Rady Europy. Obecnie uczestniczy w niej około 120 europejskich miast. W Polsce organizowana jest od 2003 roku. Oprócz placówek muzealnych w akcji tej uczestniczą także instytucje kultury: galerie, archiwa, biblioteki, kina czy teatry. Organizowane imprezy są okazją do zwiedzenia ekspozycji, ale również poznania kulisów funkcjonowania instytucji kulturalnych.

W Polsce akcja ta zaczyna cieszyć się coraz większą popularnością, czego konsekwencją jest wzrastająca liczba uczestników wydarzeń kulturalnych. Po raz pierwszy odbyła się ona w Poznaniu w 2003 roku. Obecnie Noc Muzeów jest organizowana w każdym województwie. Z roku na rok przybywa również atrakcji, z których mogą skorzystać zwiedzający. W Gdańsku podczas tegorocznej edycji mieli do wyboru ponad 50 muzeów i galerii, w których mogli w ciekawy sposób spędzić nocny czas. Wstęp był bezpłatny lub za symboliczną złotówkę. W Będzinie dużym zainteresowaniem cieszyło się oblężenie tamtejszego zamku. W Białymstoku impreza ta organizowana jest we współpracy z Ministerstwem Kultury Francji.

W Warszawie do najbardziej obleganych miejsc należały: Muzeum Erotyzmu, Muzeum Powstania Warszawskiego, Muzeum Techniki, Muzeum Wojska Polskiego czy Centrum Nauki Kopernik. Dużym zainteresowaniem cieszyły się Łazienki i Multimedialny Park Fontann. Z kolei w Krakowie podczas tej imprezy w 24 instytucjach, które uczestniczyły w akcji, wejście było bezpłatne. Nocą można było zwiedzać m.in. wszystkie oddziały Muzeum Historycznego Krakowa, podziemia rynku oraz Fabrykę Emalia Oskara Schindlera.

Dotyczy to zarówno osób bezpośrednio biorących udział w tych rekonstrukcjach historycznych, jak i turystów-obserwatorów. Taka lekcja historii na żywo to atrakcyjna i pożyteczna forma spędzenia wolnego czasu.

Warto zaznaczyć, że imprezom tym często towarzyszą dodatkowe atrakcje, takie jak: jarmarki, pokazy rzemieślnicze, występy zespołów artystycznych itp. Ze względu na specyfikę imprez zdecydowałam się na stworzenie listy miejsc, gdzie odbywają się tego rodzaju wydarzenia. Między innymi są to:

– bitwa po Grunwaldem;

– zdobycie zamku w Tykocinie;

– manewry grunwaldzkie w Małoszycach;

– Szturm Twierdzy Zamość AD 1656;

– oblężenie Malborka 2011;

– obóz Jana Kazimierza w Borowcu;

– inscenizacja bitwy pod Świecinem;

– VIVAT VASA!, czyli Bitwa Dwóch Wazów na zamku Gniew;

– oblężenie Słupska;

– zdobycie Drahimia przez króla Władysława Jagiełłę;

– bitwa pod Płowcami;

– najazd Barbarzyńców na zamek w Ogrodzieńcu;

– oblężenie Zamościa z 1648 r.;

– oblężenie Malborka;

– oblężenie Sławogrodu w Czaplinku;

– najazd Wikingów na Kamień Pomorski;

– Inscenizacja bitwy pod Świeciem Świecino;

– Polonia Minor Pustynia Błędowska;

– Najazd Wikingów na ziemie suszeckie w Suszcu;

– Dni Twierdz Nysa;

– Kędzierzyn-Koźle;

– Krasiczyn – Kozacy po zamkiem;

– „Cud nad Wisłą” w Radzyminie;

– Racławice.

Tłem historycznym do zorganizowanie tej imprezy jest fakt, że na terenie Gór Świętokrzyskich odkryto ślady po największym rzymskim ośrodku hutniczo-górniczym w Europie Środkowo-Wschodniej. Powstał on ponad 2 tysiące lat temu w Górach Świętokrzyskich. W trakcie prac wykopaliskowych znaleziono około 6 tysięcy stanowisk dymarskich, na których znajdowało się około 400 tysięcy pieców hutniczych do wytapiania żelaza. Właśnie owe odkrycia archeologiczne stały się podstawą do zorganizowania festynu archeologicznego, podczas którego będzie prezentowane to antyczne dziedzictwo. Z roku na rok impreza cieszyła się coraz większą popularnością, zaś organizatorzy wzbogacali ją o kolejne atrakcje. Obecnie „Dymarki Świętokrzyskie” przybliżają nie tylko sam proces wytopu żelaza, ale także życie codzienne Rzymian.

W czasie imprezy, która odbywa się w Centrum Kulturowo-Archeologicznym w Nowej Słupi, dla zwiedzających przygotowuje się wiele ciekawych atrakcji. Najważniejszym punktem programu są pokazy wytopu żelaza w pieca dymarskich. Oprócz pokazu hutników czy kowali zwiedzający mogą zobaczyć jak kiedyś wykonywano odlewy z brązu i srebra. Poza tym dla uczestników imprezy przygotowuje się warsztaty: prezentacji uzbrojenia, złotniczy, tkackie, obróbki poroża i kości, farbiarski, plecionkarski, wyrobu szklanych paciorków, obróbki drewna i antycznego snycerstw, piśmiennictwa starożytnego, obróbki skóry i szewstwa antycznego, obróbki bursztynu czy garncarskie. Podczas dymarek w Nowej Słupi można zwiedzić mennice produkujące kopie monet rzymskich i celtyckich, zobaczyć stanowisko antycznej kuchni rzymskiej, rekonstrukcję gospodarstwa domowego i kuchni. Dla dzieci przygotowano kącik gier i zabaw antycznych. Imprezą na pewno nie będą rozczarowani pasjonaci wojskowości. Na czas trwania imprezy legion rzymski rozbija tam swój obóz.

– Jarmarki często towarzyszą turniejom rycerskim, festynom archeologicznym czy innym imprezom, które nawiązuje do konkretnych wydarzeń historycznych lub specyfiki danego regionu. Obok możliwości kupienia ciekawych pamiątek, można podziwiać występy grup artystycznych czy obserwować pokazy rzemiosła. Tego rodzaju imprezy należą do najbardziej popularnych i jest ich najwięcej w Polsce. Towarzyszą takim wydarzeniom historycznym jak turnieje rycerskie, festyny archeologiczne czy rekonstrukcje bitew. Są to: jarmarki na zamku Grodno, św. Jakuba w Nysie, cysterski w Pelpinie, jagielloński w Lublinie, świętojański w Bielsko-Białej, w Sandomierzu, wigierski w Wigrach, hetmański w Zamościu, Festiwal Słowian i Wikingów w Wolinie, przy Bramie Portowej w Stargardzie Szczecińskim;

– Do najbardziej znanych należy Jarmark Dominikański – ta cykliczna impreza o charakterze kulturalno-handlowym odbywa się co roku w Gdańsku. Szacuje się w czasie trwania tej imprezy przez miasto przewija się dobre kilka milionów zwiedzających. Oprócz klasycznych kramów, gdzie można kupić naprawdę różne przedmioty, organizowane są imprezy towarzyszące. Są to m.in.: pokazy rzemieślnicze, koncerty, happeningi, wystawy czy warsztaty

– Jarmark Jagielloński w Lublinie – nawiązuje do tradycji jarmarków organizowanych tutaj w XV i XVI wieku. Jego współczesna wersja stanowi połączenie jarmarku kupieckiego oraz jarmarku kulturalnego. Dla zwiedzających przygotowuje się co roku wiele ciekawych atrakcji, które splatają przeszłość z teraźniejszością;

– Spalski Jarmark Antyków i Rękodzielnictwa Ludowego – jego adresatami są kolekcjonerzy przedmiotów zwanych potocznie starociami. Imprezie towarzyszą dodatkowe atrakcje, takie jak: pokazy rzemieślnicze, przejażdżki bryczkami czy koncerty;