Osoby, które borykają się z nerwicą lękową, nieustannie odczuwają niepokój i napięcie. Mają problem z wyrażaniem swoich emocji, tłumią je w sobie. Do tego dochodzi poczucie ciągłego zagrożenia, np. lęku przed opinią innych osób, przed chorobą, przed utratą życia, a nawet przed końcem świata. Nerwica lękowa na poziomie fizycznym objawia się przede wszystkim niekontrolowanym drżeniem rąk, poceniem się. Często pojawiają się też problemy żołądkowe, zawroty głowy, problemy z oddychaniem czy bóle w klatce piersiowej, powszechnie określane „kłuciem serca”. Ponadto osoby chore cierpią zazwyczaj na bezsenność, co skutkuje poczuciem permanentnego zmęczenia. W końcu lęk staje się tak silny, że chorzy przestają wychodzić z domu, izolują się od znajomych i porzucają dotychczasowe aktywności.

Żeby poradzić sobie z nerwicą lękową, trzeba uświadomić sobie, co wywołało w nas ten wszechogarniający lęk. Może boimy się utraty pracy? Zmiany studiów? Odejścia partnera? Często nerwica lękowa dotyka te osoby, których wewnętrzny konflikt ma źródło jeszcze w dzieciństwie. W jego odnalezieniu może pomóc nam psychoterapia.

Każdemu z nas zdarza się czasami zdenerwować i zezłościć na drugą osobę. Ale czy od razu trzeba w takiej sytuacji podnosić głos, krzyczeć i mówić przykre słowa, których będziemy po chwili żałować? Czy nawet największy gniew i wzburzenie uprawnia nas do agresji? Odpowiedź na oba pytania brzmi: nie. Wybuchy złości można i trzeba kontrolować. Wystarczy wziąć sobie do serca i wcielić w życie następujące wskazówki:

1) Nie reaguj impulsywnie – wystarczy kilka sekund, żebyś sobie uświadomił, że krzykiem czy agresją nic nie zdziałasz. Rodzice nie chcą puścić Cię na imprezę? Przełożony odmówił podwyżki? Twój wybuch gniewu tylko pogorszy sytuację i zaogni konflikt. Daj sobie chwilę i wróć do rozmowy, kiedy się uspokoisz i będziesz potrafił przedstawić racjonalne argumenty.

2) Mów o swoich emocjach – nie ukrywaj, że coś Cię zezłościło. Chowanie gniewu w sobie poskutkuje tym, że następnym razem wybuchniesz z podwójną siłą. Osobie, która wywołała u Ciebie złość, powiedz wprost: „Jestem na Ciebie zła”, ale uzasadnij przy tym swoje negatywne emocje – inni ludzie nie czytają nam w myślach. Staraj się nie podnosić przy tym tonu, nie używać obraźliwych słów i powstrzymać od kąśliwych uwag, osądów oraz generalizowania (skup się na konkretnej sytuacji, która wywołała u Ciebie gniew). W rozmowie wyraź swoje potrzeby i oczekiwania.

Depresja poporodowa dotyczy u około 10%-15% kobiet. Nie należy jej jednak mylić z uczuciem smutku i przygnębienia po porodzie zwanym „baby blues”, gdyż ów „baby blues” trwa zaledwie kilka dni, a depresja to choroba trwająca kilka tygodni, a nawet kilka miesięcy. Co ważne, pojawia się ona zazwyczaj dopiero po dwóch miesiącach od porodu, a niektóre kobiety dotyka dopiero po dwunastu miesiącach od przyjścia dziecka na świat.

Jeśli chodzi o objawy, to depresja poporodowa nie różni się praktycznie od „zwykłej” depresji. Objawia się zatem przez uczucie nieustannego smutku, rozpaczy, drażliwość, zmęczenie, problemy ze snem, utratę apetytu, niechęć do stosunków seksualnych oraz problemy z wypełnianiem obowiązków i organizowaniem czasu. W depresji poporodowej pojawia się dodatkowo lęk o dziecko. Świeżo upieczona mama nie chce zostawać sama z maleństwem, bo boi się, że zrobi mu krzywdę; towarzyszy jej uczucie niekompetencji. Dodatkowo zamartwia się o stan zdrowia swojego dziecka oraz o jego przyszłość.

Przyczyny depresji poporodowej nie są do końca znane. Zazwyczaj jednak wiąże się ją z przebytą chorobą depresyjną w przeszłości, brakiem pomocy ze strony ojca dziecka, komplikacjami przy porodzie, chorobą dziecka bądź jego wcześniactwem, a także z trudnym relacjami świeżo upieczonej mamy z własną matką.

Czy wiesz, jaka choroba psychiczna jest we współczesnym świecie najbardziej popularna? Depresja. Na depresję choruje ponad 120 milionów osób. W Polsce około 1,5 miliona. Poniżej przeczytasz o objawach depresji oraz o tym, jak z nią walczyć. Poniższe wskazówki należy jednak traktować jako dodatek do profesjonalnej terapii. Jeśli rozpoznasz u siebie symptomy choroby, skontaktuj się ze specjalistą. Depresji nie należy ignorować.

Do objawów depresji zalicza się m.in.: nieustanne uczucie przygnębienia/smutku, zaniżoną samoocenę, problemy z podejmowaniem decyzji, izolację od otoczenia, kłopoty ze snem, brak zainteresowania rzeczywistością, zmianę wagi (jej wzrost lub spadek), kiepskie samopoczucie fizyczne, uczucie własnej bezużyteczności, bezsilność i nie radzenie sobie w życiu. Osobę chorą może cechować zarówno obojętność, jak i pobudliwość oraz poirytowanie. Jednym z objawów depresji są także myśli samobójcze.

Nie wszystkie z tych symptomów występują równocześnie i nie wszystkie pojawiają się w każdym przypadku chorobowym. Należy mieć na względzie, że depresja rozwija się stopniowo. Często pierwszych objawów wcale u siebie nie dostrzegamy bądź tłumaczmy je zwykłą chandrą. Chandra jednak jest stanem przejściowym – jeśli obniżony nastrój i przygnębienie utrzymuje się powyżej dwóch tygodni, to według lekarzy mamy do czynienia z depresją.

Jak sobie pomóc, kiedy znajdziemy się w stanie depresji? Jak okiełznać tę chorobę?

1) Przede wszystkim opowiedz komuś o swoim problemie. Z depresją trudno walczyć w pojedynkę. Zdobądź się na szczerą rozmowę z kimś, kto jest Ci bliski. Zdradź, co Cię trapi i jak się czujesz. Wsparcie emocjonalne rodziny i bliskich jest bardzo ważne i doda Ci sił.

Atak paniki przychodzi niespodziewanie, nagle. Jest on równoznaczny ze stanem ogromnego lęku o siebie oraz o swoje życie. Często ów lęk nie ma żadnej racjonalnej przyczyny. Panika może pojawić się bowiem w każdym momencie, niezależnie od okoliczności czy faktycznego niebezpieczeństwa. Tego typu napady występują aż u 9% społeczeństwa i zdecydowanie częściej u kobiet. Jakie są objawy ataku? Jak sobie z nim radzić?

Ataki paniki nadal stanowią poniekąd zagadkę dla psychologów i psychiatrów. Nie są do końca znane ich przyczyny. Wśród czynników, które mogą wywołać atak, wymienia się najczęściej stres oraz traumę. Zdarza się, że podłoże dla ataków paniki stanowią takie choroby jak depresja i alkoholizm. Psycholodzy twierdzą także, że u niektórych z nas występują skłonności genetyczne do napadów lęku.

Jakie są objawy ataku paniki? Symptomów jest wiele, m.in.: przyspieszone tętno, łomotanie serca, duszności i problemy z oddychaniem, w tym płytki oddech (hiperwentylacja), uderzenia gorąca, pocenie się, drgawki, utrata przytomności czy mdłości. Osobie, która jest w trakcie ataku paniki, towarzyszy strach przed utratą kontroli nad swoim zachowaniem oraz strach przed utratą życia. Ile trwa taki atak? Od zaledwie kilku minut do godziny. Po takich przeżyciach trudno powrócić jednak do równowagi. Zwykle osoby po ataku paniki odczuwają zatem lęk przed wychodzeniem z domu powiązany z lękiem antycypacyjnym, tj. boją się, że napad się powtórzy. Częste nawroty zdarzają się u 1-2% społeczeństwa.

Rozmowa kwalifikacyjna o pracę, ważny egzamin, wystąpienie publiczne, konieczność podjęcia kluczowej decyzji – większość z nas już na samą myśl o tego rodzaju wydarzeniach odczuwa stres. W dzisiejszym zabieganym świecie stres towarzyszy nam jednak nie tylko okazyjnie. Nadmiar obowiązków, jakie na siebie bierzemy, często kończy się charakterystycznym bólem żołądka, problemami ze snem czy oddychaniem. Stres jest towarzyszem naszej codzienności, dlatego ważna jest wiedza, jak możemy sobie z nim radzić, żeby nie przejął nam nami całkowitej kontroli i żebyśmy mogli realizować nasze plany z sukcesem. Oto kilka – z pozoru banalnych – porad, które ułatwią nam życie:

1) Planuj swoje działania

Przed Tobą ważny egzamin? Rozłóż w czasie przygotowania do niego i nie zostawiaj ich na ostatnią chwilę. Skup się na nauce i staraj się nie rozmieniać na drobne. Jeśli przytłacza Cię nadmiar obowiązków, to postaraj się uszeregować je w kolejności od najważniejszych do najmniej ważnych i postępuj zgodnie z planem. Dbaj o to, żeby Twoje cele były realistyczne. Nie wahaj się również prosić innych o pomoc, kiedy masz za dużo na głowie. Ale nie uciekaj od problemów i rzekomych „sytuacji bez wyjścia” – działaj!

2) Postaw na aktywność fizyczną

Ćwiczenia fizyczne pomogą Ci rozładować kumulujące się napięcie psychiczne. Nieważne, czy to będzie rower, pływanie czy aerobik. Pamiętaj, że ruch powoduje wzrost poziomu endorfin we krwi, czyli tzw. hormonów szczęścia, które wywołują dobry nastrój i uczucie wewnętrznego spokoju. Wystarczy kilkunastominutowy spacer, abyś poczuł się lepiej i wrócił do obowiązków odprężony i zrelaksowany. Pamiętaj, żebyś wybrał tę formę aktywności fizycznej, która sprawia Ci przyjemność. Ćwiczenia mają być przyjemnością, a nie kolejnym przykrym obowiązkiem.

3) Odpoczywaj!

Daj sobie chwilę wytchnienia i przyjemności. Poczytaj książkę, obejrzyj film czy zrób sobie kąpiel. Pamiętaj, że stres połączony ze zmęczeniem zdecydowanie zmniejsza naszą produktywność, dlatego warto w sytuacjach napięcia odpuścić sobie chociażby na krótko. Pamiętaj także, żeby się wysypiać. Sen nie tylko wpłynie pozytywnie na wydajność Twojego organizmu, ale również poprawi nastrój.

Pomoc specjalisty. Jeżeli doświadczasz intensywnej chęci odebrania sobie życia, powinieneś skontaktować się ze specjalistą. Najlepiej zrobić to jak najszybciej. Udaj się więc do psychiatry. Możesz także pójść do lekarza pierwszego kontaktu, który udzieli Ci niezbędnej pomocy i skieruje Cię do odpowiedniego specjalisty. Nie czekaj aż myśli same odejdą, ponieważ epizod depresyjny może się nasilić, a Ty będziesz doświadczać jeszcze większego cierpienia.

Telefon zaufania. Jeśli nie masz odwagi pójść do lekarza, skorzystaj przynajmniej z telefonu zaufania. W ten sposób możesz anonimowo porozmawiać z kimś, kto ma doświadczenie w podobnych wypadkach i kto udzieli Ci psychologicznego wsparcia. Już samo wypowiedzenie głośno własnych myśli może uświadomić Ci, jak bardzo są absurdalne. Odebranie sobie życia z powodu zawiedzionej miłości naprawdę nie jest racjonalnym pomysłem i świadczy nie o sile i szczerości Twoich uczuć, ale po prostu o chorobie.

Rozmowa z kimś bliskim. Bardzo pomocne może okazać się podzielenie się swoimi pomysłami z kimś z najbliższego otoczenia. Powinien to być ktoś, do kogo masz zaufanie i wiesz, że mu na Tobie zależy. Taka osoba na pewno dostrzeże, że Twoje myśli poruszają się bardzo zaburzonym torem i jeśli nie miną, namówi Cię na wizytę u specjalisty. Każdy ma na swoim koncie jakieś rozstanie, dlatego łatwo znaleźć w tym temacie nić porozumienia z drugą osobą. Być może kiedy posłuchasz o doświadczeniach innych ludzi, uświadomisz sobie, że ból po rozstaniu w końcu minie, a Ty odzyskasz radość życia.

Grupy wsparcia. Jeśli czujesz, że nie radzisz sobie z własnymi uczuciami po zerwaniu, poszukaj grup wsparcia, które skupiają ludzi o podobnych problemach. Warto skorzystać z takiej formy terapii, jeszcze zanim destrukcyjne myśli w ogóle się pojawią. Rozstanie to bardzo newralgiczne wydarzenie, które u wrażliwych osób może wywoływać nieprzewidywalne reakcje. Jeżeli zawsze głęboko wszystko przeżywasz, zaraz po rozstaniu zacznij szukać pomocy innych ludzi. W ten sposób unikniesz narażenia się na skrajne przeżycia.

Mediacja jako sposób na porozumienie. Pierwszym etapem terapii będzie próba nawiązania porozumienia. Najczęstszą pułapką, w jaką wpadają związki po zdradzie jest wzajemne obwinianie się o to, co się wydarzyło. Osoba, która dopuściła się niewierności, zarzuca drugiej stronie, że czuła się niekochana, zaniedbywana i samotna. Z kolei zdradzony partner czuje się upokorzony i rozżalony. Dopóki obie strony będą twardo stały na swoich stanowiskach, raczej nie uda im się porozumieć. Dlatego rola terapeuty polega w pierwszej kolejności na mądrej mediacji – takiej, która nie będzie broniła żadnej ze stron, ale pomoże partnerom dostrzec swoją wzajemną sytuację.

Empatia. Kolejnym etapem terapii jest empatyczne postawienie się w roli partnera. W ten sposób osoba zdradzająca może odczuć, jakie cierpienie sprawiła mężowi czy żonie. Natomiast zdradzony zaczyna dostrzegać, że nie wszystko było tak idealne, jak mu się wydawało. To może być decydujący, a jednocześnie najtrudniejszy moment terapii – uświadomienie sobie swojej winy może być dla niektórych nie do udźwignięcia i wywołać reakcję przeciwną. Na przykład zdradzony małżonek może nie dopuścić do siebie, że miał swój udział w zdradzie. W takiej sytuacji będzie starał się stosować strategię zaprzeczenia i idealizował swoją rolę w związku.

Co może być konstruktywne? Jeżeli małżonkom uda się choćby w części spokojnie porozumieć i obiektywnie spojrzeć na związek, pojawia się szansa na konstruktywne wykorzystanie kryzysu. Wspólnie z terapeutą małżonkowie zastanawiają się, w jakim kierunku powinna ewoluować ich relacja. Może osoba, która dopuściła się zdrady, będzie musiała włożyć wiele wysiłku, żeby odzyskać utracone zaufanie i udowodnić, że jest tego warta. Poza tym taki małżonek powinien nauczyć się jasno komunikować swoje oczekiwania – sygnalizować swoje potrzeby seksualne i uczuciowe. Para będzie musiała na nowo nauczyć się bycia razem, żeby odzyskać utraconą intymność.

Ostateczna decyzja. Efektem terapii małżeńskiej po zdradzie nie musi być jednak uratowanie małżeństwa, ale uświadomienie sobie, co będzie najlepsze dla nas najlepsze. Jeżeli jedynym rozwiązaniem okaże się rozstanie, terapia umożliwi przynajmniej złagodzenie jego negatywnych skutków i oczyszczenie z poczucia winy.

Zdrowy rozsądek. Najlepiej uruchomić swój zdrowy rozsądek. Zdrada na pewno nie przyniesie niczego dobrego, natomiast może przysporzyć wielu kłopotów. Będą to nie tylko problemy w samym związku – konieczność ukrywania prawdy, dbania o zachowanie pozorów, zacieranie śladów, a w związku z tym kłótnie i nieporozumienia. Nieuchronnie pojawią się również takie kłopoty, jak poczucie winy i zawodu, strach przed rozstaniem i rozbiciem rodziny.

Co mogę stracić? Zanim podejmie się decyzję o zdradzie, warto zrobić bilans potencjalnych zysków i strat. Te ostatnie niestety znacznie przewyższają ewentualne korzyści. Zdradzając, ryzykujemy, że partner czy partnerka odkryje prawdę i nigdy nie wybaczy nam naszego zachowania. Poza tym nie możemy przewidzieć, w jaki sposób rozwinie się sytuacja wynikająca z niewierności. Być może zaangażujemy się w seks poza związkiem dużo bardziej niż zakładamy. Kochanka czy kochanek też nie są tu bez znaczenia, w grę wchodzą również ich uczucia i reakcje. Być może kiedy my będziemy chcieli zakończyć romans, drugiej stronie się to nie spodoba i zacznie nas nachodzić czy nękać telefonami.

Jak poczuje się druga strona? Trzeba także wziąć pod uwagę głęboką nieuczciwość, która wiąże się ze zdradą. Musimy zadać sobie pytanie, czy naprawdę nasz parter czy partnerka zasłużyli na podobne traktowanie. Warto zastosować tu myślenie empatyczne, polegające na postawieniu się w sytuacji drugiej strony – co czulibyśmy, gdyby to nas zdradzono? Prosta zasada: nie czyń drugiemu, co Tobie nie miłe, ma w tym wypadku wyjątkowo trafne zastosowanie.

A co miłością? Kwestią podstawową natomiast jest sama miłość. Jeżeli naprawdę kochamy partnera, chcemy dla niego wszystkiego co najlepsze. Na pewno nie życzymy mu upokorzenia, bólu i zwątpienia w miłość, które to uczucia są udziałem każdej zdradzonej osoby. Wierność jest oczywistą zasadą miłości. Jej złamanie stawia szczerość naszych uczuć pod znakiem zapytania. Jeżeli przezwyciężymy pokusę zdrady, z pewnością poczujemy się wewnętrznie mocniejsi i nie będziemy tego żałować. Trudne wybory zawsze wiele kosztują, ale tylko takie mają niepodważalną wartość.