Zasady, na jakich wykonywana jest praca w dni wolne oraz święta oraz uprawnienia pracowników w tym obszarze określa Kodeks pracy.
Pięciodniowy tydzień pracy
Zgodnie z przepisami pracownik powinien pracować przeciętnie pięć dni w tygodniu a pozostałe dwa dni powinny być wolne od pracy, co zapewni mu odpowiedni odpoczynek i możliwość regeneracji sił. Dodatkowym ograniczeniem jest zakaz planowania pracy w niedzielę oraz inne dni ustawowo wolne od pracy z zastrzeżeniem wyjątków opisanych w rozdziale VII Kodeksu pracy. Pracodawcy powinni przestrzegać tych zasad określając rozkład czasu pracy oraz dni wolne pracowników przyjmując, że jednym wolnym dniem w tygodniu jest niedziela a drugi ustalany jest dowolnie.
Praca w dniu wolnym
Pracownik ma obowiązek pracy w dniu harmonogramowo wolnym, jeśli otrzyma takie polecenie służbowe. Jeśli wystąpią szczególne potrzeby pracodawców lub konieczność prowadzenia akcji ratunkowej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii wówczas pracodawca może zgodnie z przepisami wydać polecenie pracy w dzień harmonogramowo wolny.
W zamian dzień wolny czy dodatek?
Praca w dniu harmonogramowo wolnym uprawnia pracownika do otrzymania dnia wolnego w ustalonym z pracodawcą terminie, przed upływem okresu rozliczeniowego, w którym wystąpiła praca w dniu wolnym. Dzień wolny jest podstawową formą ekwiwalentu za pracę w dniu harmonogramowo wolnym. Wymagana jest akceptacja przez pracownika terminu, w którym ma odebrać dzień wolny. Nawet, jeśli pracownik wykonywał pracę tylko przez kilka godzin i tak przysługuje mu prawo do odebrania całego dnia wolnego.
Jeżeli jednak nie możliwe jest odebranie dnia wolnego, co może być efektem braku porozumienia stron odnośnie terminu lub zakończenia okresu rozliczeniowego, istnieje inne rozwiązanie. W takiej sytuacji pracodawca jest zobowiązany do wypłacenia pracownikowi dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych w wyniku przekroczenia średniotygodniowej normy czasu pracy. Wysokość dodatku wynosi 100 % wynagrodzenia za przepracowany dzień wolny.
Należy jednocześnie pamiętać, że nieudzielenie dnia wolnego pracownikowi w zamian za pracę w dniu harmonogramowo wolnym, stanowi naruszenie przepisów kodeksu pracy. Nawet, jeśli w zamian wypłacone zostało wynagrodzenie wraz z dodatkiem, naruszenie to jest zagrożone karą grzywny.
Dodatek za nadliczbowe godziny pracy stanowiące tzw. dobową pracę nadliczbową jest obliczany jest w wysokości 50% wynagrodzenia przysługującego pracownikowi, który w dniu harmonogramowo wolnym pracuje więcej godzin niż przewiduje dobowa norma czasu pracy. Oznacza to, że pracując w dzień wolny lub święto dużej niż 8 godzin pracownik otrzyma dodatek za każdą dodatkową godzinę przekraczającą normę.
Dlaczego szukacie takich informacji? Czy okazały się pomocne?
