Najważniejsze regulacje kodeksowe
Umowa zlecenia jest tzw. umową starannego działania, co oznacza, iż przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie nie gwarantuje jednak osiągnięcia takiego efektu, jaki zleceniodawca sobie zażyczył. Co bardzo istotne, zawarcie umowy zlecenia nie powoduje powstania podległości służbowej i odpowiedzialności zleceniobiorcy za szkody wynikłe z nieosiągniętego wyniku, nie mają do niej ponadto zastosowania przepisy prawa pracy. Co do zasady, umowa taka jest odpłatna, jednakże ustawodawca nie wyklucza nieodpłatnego zlecenia. Przepisy stanowią, iż jeżeli nie ma obowiązującej taryfy, a nie umówiono się o wysokość wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy. Dający zlecenie powinien zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia, wraz z odsetkami ustawowymi; powinien również zwolnić przyjmującego zlecenie od zobowiązań, które ten w powyższym celu zaciągnął w imieniu własnym.
Zarówno dający zlecenie jak i zleceniobiorca mogą wypowiedzieć umowę w każdym czasie. Mimo iż generalnie przepisy k.p nie mają zastosowania do zleceń to jednak niektóre uregulowania należy stosować do nich odpowiednio, tak jest np. w zakresie obowiązków bhp. Art. 304 kp stanowi mianowicie iż obowiązki, o których mowa w art. 211, w zakresie określonym przez pracodawcę, ciążą również na osobach fizycznych wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. Tak więc zleceniobiorca jest zobowiązany:
1) znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym;
2) wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosować się do wydawanych w tym zakresie poleceń i wskazówek przełożonych;
3) dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy;
4) stosować środki ochrony zbiorowej, a także używać przydzielonych środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z ich przeznaczeniem;
5) poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich;
6) niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie;
7) współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.
Umowa zlecenia a ZUS
W przypadku gdy umowa zlecenia jest jedynym tytułem do ubezpieczenia, osoba wykonująca pracę na jej podstawie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy. Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tym ubezpieczeniem, o ile zgłoszenie do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zostanie złożone w terminie określonym w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, tj. w terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania umowy-zlecenia.
W przypadku zawarcia umowy zlecenia z własnym pracodawcą z tytułu wykonywania tej umowy podlega ubezpieczeniom społecznym na takich samych zasadach jak w przypadku umowy o pracę, tj. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla tej osoby stanowi łączny przychód, uzyskiwany z umowy o pracę oraz z umowy-zlecenia. Osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę i jednocześnie wykonująca umowę-zlecenie, zawartą z innym podmiotem niż własny pracodawca, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu pozostawania w stosunku pracy. Natomiast z tytułu wykonywania umowy- zlecenia ubezpieczenia emerytalne i rentowe mają dla niej charakter dobrowolny.
Źródło: ZUS.pl
Umowa zlecenia kontra umowa o pracę
Charakterystyczne cechy umowy o pracę: podległość służbowa, pracodawca może wpływać na wykonywanie obowiązków przez pracownika i kontrolować go, czas pracy określa pracodawca w porozumieniu z pracownikiem i w zgodzie z przepisami kodeksu pracy, okresy urlopów i zwolnień lekarskich są płatne, pracodawca posiada rozbudowane obowiązki dokumentacyjne (akta pracownicze, umowy, regulaminy itp.)
Charakterystyczne cechy umowy zlecenia: brak podporządkowania służbowego, tylko ogólne ramy czasowe, brak odpłatności za czas choroby czy innej nieobecności w pracy, ograniczone obowiązki formalne.
Kiedy umowa zlecenia może zostać uznana za umowę o pracę
W sytuacji kiedy pracodawca nie chce zawrzeć z pracownikiem umowy o pracę a jedynie umowę zlecenia, jednakże w rzeczywistości wykonywanie obowiązków i sformułowania zawarte w takiej umowie maja wszelkie cechy umowy pracowniczej, istnieje możliwość sądowego dochodzenia zawarcia umowy o pracę.
Zdaniem SN jeżeli mają miejsce następujące okoliczności można mówić o umowie pracowniczej: określony czas pracy i określone miejsce wykonywania czynności, podpisywanie list obecności, podporządkowanie pracownika regulaminowi pracy oraz poleceniom kierownictwa co do miejsca, czasu i sposobu wykonywania pracy, obowiązek przestrzegania norm pracy , dokładne określenie miejsca i czasu realizacji powierzonego zadania oraz wykonywanie zadań pod nadzorem kierownika.
Pracowaliście kiedyś w oparciu o umowę zlecenia? Jak długo? Na jakich warunkach? Podzielcie się doświadczeniami.
