Właściwości trujące i narkotyczne wywołują obecne w lulku alkaloidy. Trująca jest każda część rośliny – przypuszczalnie najsilniej korzeń i nasiona. Surowcem leczniczym są zaś liście – również trujące.
Dwa najważniejsze alkaloidy zawarte w lulku to:
– hioscyjamina – alkaloid z grupy tropanów. Substancja ta w suszu jest częściowo przekształcana w inny alkaloid – racemiczną atropinę (mieszanina racemiczna to taka, w której występują równe molowo ilości form lewo- oraz prawoskrętnych danej substancji). W organizmie człowieka hioscyjamina i atropina wywołują podobne objawy, przy czym hioscyjamina działa dwukrotnie silniej od atropiny. Efektem działania jest zniesienie działania nerwu błędnego na serce, hamowanie wydzielania potu, śliny, gruczołów wydzielniczych znajdujących się w układzie pokarmowym, rozszerzenie naczyń krwionośnych skóry, poszerzenie źrenicy i podniesienie ciśnienia wewnątrz oka, przyspieszenie pracy serca oraz zmiany w fizjologicznym napięciu mięśni gładkich (co może wywołać problemy z oddawaniem moczu i przesuwaniem treści pokarmowej w jelitach. Duże dawki tych alkaloidów mogą wywoływać pobudzenie psychoruchowe oraz halucynacje. Zatrucie objawia się suchością w ustach, pobudzeniem, zaczerwienieniem skóry.
– skopolamina – to pochodna hioscyjaminy, alkaloid o działaniu uspokajającym. Wywołuje uczucie senności i otępienia oraz depresję. Poraża nerwy przywspółczulne i niektóre ośrodki mózgowe oraz powoduje zwiotczenie mięśni gładkich ustroju. Większe dawki wywołują halucynacje, bolesne deliruim, porażenie mięśni oka.
Obraz zatrucia lulkiem zależy od ilości każdego z alkaloidów. W nasionach jest więcej skopolaminy; liście zawierają z kolei więcej hioscyjaminy. W każdym przypadku zatrucie lulkiem skutkuje jednak porażeniem nerwów układu przywspółczulnego, wystąpieniem suchej, gorącej i zaczerwienionej skóry, suchością w ustach, niepokojem i silnym pobudzeniem ruchowym. Pobudzenie psychomotoryczne może się nasilać, dojść mogą kołatania serca, wzrost ciśnienia krwi, zaburzenia koordynacji ruchów, przyspieszenie oddechu, napady szału i drgawki.
W dawkach leczniczych lulek stosowany jest do:
– wyrobu Oleum Hyoscyami – oleju o działaniu znieczulającym i przeciwbólowym używanego do nacierań okolic stawów w bólach reumatycznych i gośćcowych oraz w nerwobólach;
– wytwarzania wyciągów stosowanych w łagodzeniu objawów choroby lokomocyjnej, skłonności do histerii oraz lęków;
– znoszenia skurczów przewodu pokarmowego oraz przewodów moczowych – bardzo rzadko.
Stosowaliście kiedyś lulek czarny w celach leczniczych? W jakich dolegliwościach Wam pomógł?
