Wbrew pozorom podział spółek jest w miarę jasny, a w wielu przypadkach wybór którejś z nich może okazać się oczywisty. Podstawowy podział to podział na spółki osobowe oraz kapitałowe. Do tego należy jednak doliczyć spółki cywilne oraz europejskie.
1) Spółki cywilne – są w zasadzie umową regulującą działania i zobowiązania wspólników, którzy są już przedsiębiorcami. Spółka cywilna nie może nawet działać pod własną firmą, dlatego przeważnie jest to rozwiązanie dla małej grupy wspólników. Każdy z nich ma prawo do reprezentowania spółki na zewnątrz, ale każdy też odpowiada solidarnie z innymi za zobowiązania całym swoim majątkiem.
2) Spółki osobowe – mają swoją firmę (nazwę), majątek, są podmiotem praw i obowiązków (np. mogą być pozywane), ale nie są osobami prawnymi. Reprezentują je wspólnicy, których większość jest w stanie decydować o ważnych sprawach. Podatek płacą wspólnicy, nie zaś spółka. Ich istotą jest praca wspólników na rzecz spółki, choć istnieją od tego odstępstwa. Spółki osobowe są dobrym rozwiązaniem głównie dla mniejszych przedsiębiorstw.
– Spółka jawna – w zasadzie najmniej skomplikowana forma spółki handlowej. Od cywilnej różni się tym, że posiada swoją firmę, a więc wspólnicy nie muszą być przedsiębiorcami. Posiada również własną siedzibę. Do jej utworzenia wymagana jest rejestracja w sądzie.
– Spółka partnerska – tworzą ja przedstawiciele wolnych zawodów, czyli np. prawnicy, maklerzy, rewidenci, aptekarze, lekarze, inżynierowie, tłumacze, weterynarze. Partnerami mogą być wyłącznie osoby fizyczne. Od 2009 r. do jej utworzenia nie trzeba już aktu notarialnego, lecz wystarczy umowa pisemna. Celem takiej spółki jest wykonywanie określonego zawodu przez jej partnerów. Ważnym atutem takiego rozwiązania jest to, że wspólnik nie odpowiada za działania innych wspólników.
– Spółka komandytowa – jest dobrym rozwiązaniem zarówno dla tych, którzy nie mają kapitału, a mają pomysł, zapał i chęć do pracy, jak i dla tych, którzy mają kapitał, ale nie mogą lub nie chcą się za bardzo angażować w samo prowadzenie działalności. Komplementariusz jest z założenia osobą bez wkładu, ale wnosi za to do spółki swoją pracę, ponieważ to on reprezentuje spółkę na zewnątrz. Jest jednak w o tyle niekorzystnej sytuacji, ze jeśli wierzycielowi spółki nie uda się wyegzekwować długu z majątku samej spółki, będzie mógł to zrobić z majątku komplementariusza. Natomiast komandydatariusz odpowiada tylko do wysokości sumy komandytowej, która musi zostać wskazana w umowie dotyczącej utworzenia spółki.
– Spółka komandytowo-akcyjna – od spółki komandytowej różni się przede wszystkim tym, że jej kapitał nabywa się poprzez akcje. Tutaj również występuje jeden lub więcej komplementariusz (może być nim także osoba prawna), jednak zamiast komandytariusza mamy do czynienia z akcjonariuszami, którzy nie odpowiadają za zobowiązania spółki. Kapitał zakładowy powinien wynosić co najmniej 50 tys. zł. Wartość nominalną akcji określa status spółki.
3) Spółki kapitałowe – mają swój własny kapitał zakładowy i osobowość prawną. Ich majątek jest odrębny od majątku wspólników. Są charakterystyczne i niekiedy wręcz wskazane przy prowadzeniu dużych firm i zakładów. Spółki te są podatnikami podatku dochodowego.
– Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (z o.o.) – ma osobowość prawną, a jej kapitał dzieli się na udziały. Powinien wynosić co najmniej 5 tys. zł, przy czym jeden udział to co najmniej 50 zł. Spółka odpowiada za zobowiązania całym swoim majątkiem, ale to jedyna odpowiedzialność, bowiem za jej zobowiązania nie odpowiadają bezpośrednio wspólnicy. Musi mieć zarząd do reprezentowania swoich spraw i może, choć nie zawsze musi, mieć radę nadzorczą.
– Spółka akcyjna – ma osobowość prawną. Akcjonariusze nie odpowiadają za jej zobowiązania. Na jej kapitał składają się akcje, będące papierami wartościowymi. Spółka może je sprzedawać, bądź emitować. Przeznaczona jest głównie do działalności na dużą lub bardzo dużą skalę, bo potrafi skumulować spory kapitał. Musi mieć radę nadzorczą.
4) Spółki europejskie – dla dużych firm z kapitałem, z których co najmniej dwie mają siedziby w różnych państwach należących do Unii Europejskiej. Kapitał zakładowy musi wynosić co najmniej 120 tys. euro. Mają zarząd, radę nadzorczą oraz walne zgromadzenie.
Źródła:
– Ustawa kodeks cywilny z 23 kwietnia 1964 r.
– Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych
– Rozporządzenie z dnia 8 października 2001 r. w sprawie statutu spółki europejskiej, Dz. Urz. Wspólnoty Europejskiej L 294 z 10 listopada 2001 r.
Czy informacje zawarte w artykule okazały się pomocne? Zapraszam do komentowania.
