Wartość przedmiotu sporu w sprawach o roszczenia pracowników, dotyczące nawiązania, istnienia czy rozwiązania stosunku pracy stanowi kwota wynagrodzenia za sporny okres czasu – w przypadku, gdy umowa o pracę została zawarta na czas określony (maksymalnie jest to kwota roczna wynagrodzenia). Przy umowach o pracę zawartych na czas nieokreślony wartość przedmiotu sporu stanowi roczne wynagrodzenie pracownika z tytuł umowy o pracę.1
Ogólna zasada dotycząca kosztów ponoszonych przez strony w postępowaniu cywilnym (a do takich należą sprawy ze stosunku pracy) stanowi, że do obowiązku strony przegrywającej sprawę należy zwrot kosztów postępowania przeciwnikowi (dotyczy to wyłącznie kosztów procesu, czyli kosztów niezbędnych do celowego dochodzenia praw i celowej obrony).2 Wyjątkiem od tej reguły są zasady ustalone dla spraw z zakresu prawa pracy.
Kosztami procesu są:
– opłaty za pisma wnoszone do sądu (pozew, pozew wzajemny, apelacja i zażalenie, skarga kasacyjna i skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, sprzeciw od wyroku zaocznego, zarzuty od nakazu zapłaty itd.)
– wydatki (koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika, równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie, wynagrodzenie i zwrot kosztów poniesionych przez biegłych, tłumaczy oraz kuratorów ustanowionych dla strony w danej sprawie, koszty przeprowadzenia innych dowodów itd.)
– wydatki poniesione na pomoc profesjonalnego pełnomocnika – w stałej, ustalanej na mocy szczególnych przepisów wysokości
Roszczenia dochodzone przez pracownika ze stosunku pracy nie są często roszczeniami opiewającymi na duże kwoty. Ponadto, pracownik – jako słabsza strona sporu – zasługuje na uprzywilejowane traktowanie i możliwość dochodzenia swych praw przed sądem. Aby pracownik, niejednokrotnie pozbawiony wynagrodzenia za pracę, mógł walczyć o swoje prawa w sądzie, w sprawach z zakresu prawa pracy obowiązują szczególne zasady dotyczące zasad ponoszenia kosztów postępowania:
1. za wniesienie powództwa pracownik nie ma obowiązku uiszczania kosztów sądowych3
2. w sprawach z zakresu prawa pracy od pracownika pobiera się opłatę podstawową w wysokości 30 zł za wniesienia apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia (dla porównania – w sprawach cywilnych o prawa majątkowe pobierana jest już od wniesienia pozwu opłata stosunkowa w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu). W przypadku spraw pracowniczych – wniesienie pozwu przez pracownika zwolnione jest z jakichkolwiek opłat. Także w przypadku, gdy powództwo wniósł inspektor pracy w sprawie o ustalenie istnienia stosunku pracy, zarówno od pracownika, jak i pracodawcy za wniesienie apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia pobiera się opłatę podstawową za powyższe pisma.
3. jeżeli jednak wartość przedmiotu sporu w sprawach pracowniczych przewyższa kwotę 50 000 złotych, pobiera się od wszystkich podlegających opłacie pism procesowych opłatę stosunkową (czyli 5% z kwoty 50.000zł).4
4. w trakcie postępowania w sprawach z prawa pracy o roszczenia pracownika wszelkie wydatki obciążające pracownika ponosi tymczasowo Skarb Państwa
5. o faktycznie poniesionych kosztach procesu rozstrzyga sąd w orzeczeniu kończącym postępowanie w danej instancji, z tym że obciążenie pracownika wydatkami poniesionymi w trakcie postępowania, które tymczasowo wyłożył Skarb Państwa, może nastąpić wyłącznie wypadkach szczególnie uzasadnionych. Nie jest zatem zasadą, a jedynie wyjątkiem obciążenie pracownika wydatkami poniesionymi w czasie procesu. Nie ma zatem zastosowania reguła ogólna, gdyż sąd może w wypadkach szczególnie uzasadnionych zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.5
Czy dochodziliście kiedyś roszczeń w sądzie pracy? Jakie były koszta sprawy? Podzielcie się z nami tymi informacjami!
1. Art. 23 (1) Kodeksu postępowania cywilnego
2. Art. 98 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego
3. Art. 96 ust. 1 pkt. 4 Ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z późniejszymi zmianami
4. Art. 35 ust. 1 zd. 2 Ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z późniejszymi zmianami
5. Art. 102 Kodeksu postępowania cywilnego
