Zadania i obowiązki Państwowej Inspekcji Pracy zostały jasno sprecyzowane w ustawie. Według właściwych przepisów do zadań PIP należy m. in.:
1. nadzorowanie i kontrola przestrzegania przepisów prawa pracy, zwłaszcza zaś zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów regulujących stosunek pracy, zasady wypłaty wynagrodzenia za pracę i terminowości wypłat, czasu pracy i urlopów, przestrzegania uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dbałości o niepełnosprawnych pracowników
2. kontrolowanie, czy pracownicy są zatrudnieni legalnie i czy odprowadzane są składki na ubezpieczenie społeczne pracowników, czy pracodawca opłaca składki na Fundusz Pracy, czy pracodawcy informują powiatowe urzędy pracy o podjęciu przez osobę bezrobotną zatrudnienia
3. Państwowa Inspekcja Pracy ma obowiązek kontrolowania wyrobów wprowadzanych do obrotu lub oddanych do użytku pod względem spełniania przez nie norm bezpieczeństwa i higieny pracy
4. podejmowanie działań, które polegają na zapobieganiu i ograniczaniu zagrożeń występujących w środowisku pracy (badanie przyczyn i okoliczności wypadków przy pracy, analizowanie przyczyn chorób zawodowych, kontrola środków podejmowanych w celu obniżenia ryzyka wypadków)
5. współpraca z organami ochrony środowiska naturalnego w kwestiach dotyczących działań zagrażających środowisku i związanych z funkcjonowaniem zakładów pracy
6. kontrolowanie dokumentacji i zasad prowadzenia ewidencji pracowników wykonujących prace w warunkach szczególnych, zwłaszcza zaś żądanie od pracodawcy umieszczenia pracownika w takiej ewidencji lub jego wykreślenia
7. Państwowa Inspekcja Pracy jest odpowiedzialna również za opiniowanie aktów prawnych dotyczących prawa pracy
8. pracownicy PIP mają także obowiązek udzielać pomocy prawnej pracownikom lub byłym pracownikom wnosząc powództwa przeciwko pracodawcom łamiącym prawo lub (za zgodą zainteresowanej osoby) uczestniczyć w takim postępowaniu przed sądem pracy w sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy1
Państwowej Inspekcji Pracy podlegają także w zakresie przestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy pracownicy (osoby fizyczne) podejmujący pracę na podstawie innej niż stosunek pracy, osoby podejmujące pracę społecznie użyteczną w ramach działalności np. fundacji, osoby pracujące i przebywające w zakładach karnych i zakładach poprawczych oraz żołnierze w służbie czynnej wykonujący powierzone im prace.
Powyższe zadania Państwowej Inspekcji Pracy wiążą się nie tylko z uprawnieniami pracowników PIP, lecz z określonymi obowiązkami. Pracownicy Państwowej Inspekcji Pracy wykonując swoje obowiązki służbowe muszą:
– wylegitymować się w czasie przeprowadzania kontroli, przedstawić legitymację służbową i swoje dane osobowe
– współdziałać z podmiotami kontrolowanymi, informując je o etapach przeprowadzanej kontroli, dostrzeżonych uchybieniach i wskazywać sposoby usunięcia naruszeń
– sporządzić obowiązkowy protokół kontroli po jej zakończeniu, który zawiera informacje wskazane szczegółowo w ustawie2
– wniesienie przez pracodawcę zastrzeżeń do protokołu kontroli wymaga zbadania przez przeprowadzającego kontrolę inspektora i oceny, czy zastrzeżenia są zasadne. Jeżeli uzna, że zastrzeżenia są zasadne – inspektor ma obowiązek zmienić lub uzupełnić odpowiednią część protokołu3
– zachować w tajemnicy (wyłącznie dla swojej wiadomości) dane osobowe pracownika lub byłego pracownika, jeżeli dostarczył on ważnych informacji w skardze złożonej do PIP dotyczących łamania przepisów prawa pracy i BHP i w związku z tym obawia się konsekwencji ze strony pracodawcy. Dopiero zgoda wyrażona przez pracownika na piśmie pozwala na ujawnienie jego tożsamości pracodawcy, który dowie się, że kontrola jest przeprowadzana na skutek złożonej skargi4
Czy macie jakieś doświadczenia z funkcjonowaniem PIP? Podzielcie się nimi z nami!
1. Art. 10 ust. 1 pkt. 1-11 Ustawy z dnia 13 kwietnia 2007r. o Państwowej Inspekcji Pracy
2. Art. 31 Ustawy z dnia 13 kwietnia 2007r. o Państwowej Inspekcji Pracy
3. Art. 31 ust. 6 Ustawy z dnia 13 kwietnia 2007r. o Państwowej Inspekcji Pracy
4. Art. 44 ust. 3 Ustawy z dnia 13 kwietnia 2007r. o Państwowej Inspekcji Pracy
