Tajemnica adwokacka została zdefiniowana w prawie korporacyjnym: ustawie o adwokaturze. W myśl tej ustawy adwokat ma następujące obowiązki w stosunku do swojego klienta (niezależnie czy reprezentuje go przed sądem karnym, cywilnym czy np. organem podatkowym):
– ma obowiązek zachować w tajemnicy wszytko, o czym dowiedział się od klienta w związku z prowadzoną sprawą czy udzielną pomocą prawną
– obowiązek ten nie jest ograniczony w czasie – nie przedawnia się i nie zależy np. od rezygnacji klienta z jego usług
– „adwokata nie można zwolnić od obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej co do faktów, o których dowiedział się udzielając pomocy prawnej lub prowadząc sprawę” (1).
Uwaga!
Jedynym wyjątkiem, jaki został wymuszony na adwokaturze przez prawo unijne i obowiązek jego implementacji są ograniczone przypadki związane z informacjami dotyczącymi prania brudnych pieniędzy czy terroryzmem finansowym. W pozostałym zakresie tajemnica adwokacka obowiązuje zawsze.
Ma ona znaczenie przede wszystkim dla postępowania karnego, gdyż oskarżony powinien być szczery ze swoim obrońcom i nie mieć wątpliwości, że informacje które przekaże obrońcy zostaną poufne i zachowane w tajemnicy. Przesłuchanie adwokata jako świadka jest niedopuszczalne w procesie karnym, jeżeli obrońca lub adwokat udzielał (nawet krótko) pomocy prawnej oskarżonemu – co do faktów, o których dowiedział się od oskarżonego (2). Dotyczy to nawet krótkiej informacji prawnej i rozmowy z zatrzymanym podejrzanym (zaraz po jego zatrzymaniu, gdy zażądał on sprowadzenia adwokata). Także wszelkie notatki, dokumenty czy inna korespondencja związana ze sprawą prowadzoną przez adwokata jest objęta tą tajemnicą – niezależnie od tego, czy znajduje się w prywatnym mieszkaniu czy w siedzibie kancelarii.
Także samemu adwokatowi w myśl Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej nie wolno wnosić o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka, będącego zarazem adwokatem lub radcą prawnym, aby ujawnił uzyskane przez niego wiadomości podczas reprezentowania klienta, o których dowiedział się w związku z wykonywaniem zawodu.
Wyjątkową sytuacją jest zwolnienie przez sąd z tajemnicy adwokackiej w sytuacjach, gdy „jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości, a okoliczność nie może być ustalona na podstawie innego dowodu” (3). Na takie postanowienie adwokatowi służy zażalenie i jest ono niemal zawsze składane. Zwolnienie z tajemnicy adwokackiej nie może dotyczyć przypadku, gdy adwokat jest obrońcą oskarżonego w toczącym się postępowaniu a sąd chciałby pozyskać wiadomości co do osoby skarżonego – w takim wypadku wyjątek dotyczący możliwości zwolnienia z tajemnicy przez sąd nie obowiązuje.
photoxpress.com
Poza tym kara porządkowa (kara pieniężna) za odmowę złożenia zeznań nawet po zwolnieniu z tajemnicy adwokackiej nie jest tak ważna dla samego adwokata, jak odpowiedzialność karna jako mu grozi z ujawnienie informacji uzyskanych od klienta w związku z prowadzeniem sprawy czy udzielaniem porady prawnej. Adwokatowi za ujawnienie tajemnicy grozi grzywna, kara ograniczenia wolności lub kara pozbawienia wolności do 2 lat (4).
Źródła:
1) Art. 6 ust. 3 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku Prawo o adwokaturze (tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r. Nr 146, poz. 1188)
2) Art. 178 k.p.k.
3) Art. 180 § 2 kp.k.
4) Art. 266 § 1 k.k.
Czy uważacie, że adwokata powinna obowiązywać tajemnica zawodowa? Czekamy na Wasze opinie.
