W początkowych latach życia pamięć rozwija się niesamowicie szybko. Maluszek poznaje obcy mu świat, a mózg wszystko rejestruje i zapamiętuje. Rodzice powinni tak kierować uwagą pociechy, aby poznawała ona ciągle coś nowego. Zabawą rozwijającą uwagę i pamięć jest „a kuku”.
Naukowcy radzą, aby jak najwcześniej oswajać malucha z muzyką. Świetnie rozwija ona pamięć słuchową i sprzyja zapamiętywaniu. Podobną rolę odgrywa słuchanie, a z czasem mówienie wierszyków, rymów oraz śpiewanie piosenek. W zabawach muzycznych można łączyć określony dźwięk z ruchem. Dziecko słysząc włączoną muzykę tańczy lub chodzi, gdy ucichnie – maluch staje (jeszcze lepiej wpłyniemy na pamięć, prosząc o wykonanie różnych gestów w zależności od zasłyszanej muzyki).
Już dwulatkom można zaproponować grę „memory”. Na kartonikach umieszczone są proste wzory, a każdy rodzaj jest w dwóch egzemplarzach. Grający odwracają kartoniki obrazkami w dół i każdy uczestnik po kolei odkrywa po dwie plakietki. Jeśli znajdzie parę, zabiera ją, jeśli nie – odkłada. Zabawa kończy się w momencie, gdy zebrane zostaną wszystkie pary. Gra nie tylko intensywnie rozwija pamięć, ale też sprzyja wspólnej rodzinnej zabawie. Mogą grać w nią wszyscy, zarówno dorośli jak i dzieci.
Ćwiczenia pamięci warto opierać na zasadzie skojarzeń. Zadaniem dziecka jest połączenie dwóch wspólnych ze sobą wyrazów. Wcześnie można też sięgać po gry planszowe. Dla mniejszych dzieci ciekawe są zabawy polegające na rozpoznawaniu, która rzecz zniknęła. Przed maluchem rozkładamy kilka przedmiotów, dajemy czas na przyjrzenie się im. Następnie prosimy malucha o odwrócenie się, a my w tym czasie zabieramy jedną rzecz. Z czasem próbujmy zabierać więcej przedmiotów. Odmianą tej zabawy jest zamienianie ze sobą miejscami drobiazgów. Tak jak poprzednio układamy przed dzieckiem na przykład kilka pluszowych maskotek, dziecko próbuje zapamiętać ich kolejność lub ułożenie, a po odwróceniu głowy, zamieniamy je miejscami. Na tablicy plastikowej można ścieralnym markerem narysować jakieś wzory, prosimy dziecko o zasłonięcie oczu, a my w tym czasie dorysowujemy inny przedmiot lub zmazujemy jeden z narysowanych. Zadaniem maluchów jest oczywiście odgadnięcie co się zmieniło.
Warto jest już z dziećmi w wieku przedszkolnym wprowadzać elementy „mnemotechnik”, a więc metod umożliwiających szybkie zapamiętywanie. Jedną z tych technik jest zapamiętywanie par wyrazów poprzez szukanie między nimi skojarzeń. Rodzic wymienia te słowa dziecku i prosi o wymyślenie sposobu, w jaki można je razem połączyć (na przykład woda i ciastko – wyobrażamy sobie ciastko wrzucane do wody). Po podaniu kilku par prosimy szkraba o ich przypomnienie.
Inną niezwykle ciekawą dla dzieci techniką jest „rzymski pokój”. Metoda ta polega na umieszczeniu słów z listy, którą mamy zapamiętać, w pokoju, w którym jesteśmy. Tutaj również bardzo ważne są skojarzenia i wyobrażenia, im ciekawsze, bardziej kolorowe i żywe, tym lepiej. Stajemy więc z dzieckiem na środku pokoju i pokazując różne miejsca (narożniki pomieszczenia, parapet, okno, łóżko, stolik) umieszczamy tam różne przedmioty do zapamiętania, na przykład: „Wyobraź sobie, ze przez okno zagląda różowy słoń w wielkich okularach. Teraz popatrz na łóżko. Zobacz tam wielki tort urodzinowy czekoladowy z zapalonym całym mnóstwem świeczek”). Na początek umieśćmy w pokoju dwie lub trzy rzeczy, aby dziecko miało poczucie sukcesu w zapamiętywaniu. Odmianą tej techniki jest wyobrażanie sobie przedmiotów na własnym ciele. Pobawmy się z dzieckiem w umieszczanie na ciele listy zakupów do zrobienia, na przykład na jednej nodze bułka, na drugiej marchewka, w brzuchu ziemniaki. Pomóżmy maluchom w tworzeniu ciekawych, żywych, kolorowych i śmiesznych skojarzeń. Tylko takie ułatwiają zapamiętywanie.
Można spróbować również tworzenia barwnych historyjek z bardzo prostą kolejnością zdarzeń. Lekko naprowadzając malucha, próbujemy ustalić przebieg opowiastki. Zaczynajmy od nieskomplikowanych akcji, aby pociecha miała poczucie sukcesu. Nie chodzi przecież o wykazanie się własną pomysłowością, ale o ćwiczenie pamięci dziecka.
Uwaga!
Aby poprawić funkcjonowanie pamięci, koniecznie trzeba zadbać o regularny sen maluszka, jego wysypianie się, także w razie potrzeby – drzemki w ciągu dnia. Mały mózg musi odpocząć, przyswoić i poukładać sobie zdobyte informacje. Nie można zapominać również o aktywności fizycznej. Dotlenienie organizmu oraz ruchy naprzemienne, koordynujące pracę obu półkul mózgowych również ułatwiają zapamiętywanie. Nie zaszkodzi również odpowiednia dieta – bogactwo kwasów omega 3 w rybach, orzechy oraz lecytyna w żółtkach jajek.
Jaką pamięć ma Wasze dziecko? Czy zdarzają mu się problemy z zapamiętywaniem i uczeniem się?
