Z dobrodziejstwem inwentarza … czy bez?
Data uzyskania informacji o prawie o spadku ma kluczowe znaczenie w przypadku ewentualnej odpowiedzialności spadkobiercy. Od tego dnia rozpoczyna się bowiem naliczanie sześciomiesięcznego terminu, który pozwala wypowiedzieć się osobie dziedziczącej w kwestii ewentualnego przyjęcia majątku i zobowiązań zmarłego (patrz art. 1015 §1 KC). Jako dzień otrzymania informacji o zgonie spadkodawcy przyjmuje się zwykle datę jego zgonu chyba, że zachodzą okoliczności szczególne (np. występują problemy z powiadomieniem członka rodziny przebywającego za granicą i w konsekwencji dowiaduje się on o zgonie z kilkudniowym opóźnieniem).
Kodeks Cywilny przewiduje dwa sposoby przejęcia spadku. Pierwszy z nich znajduje zastosowanie w przypadku, gdy spadkobierca określony na mocy testamentu lub ustawy w ciągu półrocznego przedziału czasowego nie wypowie swojego stanowiska co do spadku, który został otwarty w chwili śmierci spadkodawcy. Ma wtedy miejsce tak zwane przejęcie proste (patrz art. 1012 KC). Nakłada ono na spadkobiercę odpowiedzialność osobistą do wysokości długów osoby zmarłej. Jest to dość niebezpieczne rozwiązanie zważywszy na fakt, że zobowiązania zmarłego mogą przekroczyć wartość pozostawionego przezeń majątku. Dorozumiane przejęcie proste nie znajduje jednak zastosowania, gdy spadkobiercą jest: osoba nie mająca pełnej zdolności do czynności prawnych, osoba co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia lub też osoba prawna (patrz art. 1015 §2 KC). W takiej sytuacji przyjmuje się, że dochodzi do przejęcia z dobrodziejstwem inwentarza.
Odpowiedzialność zostaje wtedy zredukowana do wartości przejętego majątku. Jak widać jest to wariant znacznie bezpieczniejszy, gdyż w najgorszym razie korzyść z tytułu przejęcia spadku okaże się zerowa. Skorzystanie z omawianego rozwiązania wymaga złożenia stosownego oświadczenia w terminie 6 miesięcy od uzyskania informacji o nabyciu spadku. Musi mieć ono charakter bezwarunkowy i nie może zawierać żadnych zastrzeżeń odnośnie terminu. W przeciwnym razie wadliwy dokument staje się nieważny z mocy art. 1018 §1 KC. Kolejny wymóg dotyczy instytucji uprawnionych do przyjęcia oświadczenia w formie ustnej lub pisemnej, albowiem może tego dokonać wyłącznie sąd lub notariusz (patrz art. 1018 §3 KC). Co więcej trzeba mieć świadomość faktu, że takie oświadczenie nie może być odwołane pod żadnym pozorem (patrz art. 1018 §2 KC). Wyjątek dotyczy jedynie sytuacji, gdy dokument został sporządzony w okolicznościach błędu lub groźby (patrz art. 1019 KC).
Jak odrzucić kłopotliwy spadek?
Możliwość odrzucenia spadku jest szczególnie istotna dla osób pragnących się uchronić przed kłopotliwą schedą. Wedle przepisów prawa spadkobiercę odrzucającego spadek traktuje się w taki sam sposób jak osobę zmarłą przed jego otwarciem (patrz art. 1020 KC). Oświadczenie osoby odrzucającej spadek musi sprostać takim samym wymaganiom formalnym (treść, termin i forma złożenia) jak dokument stwierdzający wolę jego nabycia z dobrodziejstwem inwentarza (patrz art. 1018 KC).
Zdarzyło Wam się odziedziczyć czyjeś długi? Wiedzieliście, jak się w takiej sytuacji zachować? Dajcie znać.
