Zastaw a pożyczka …
Konstrukcja instytucji zastawu nierozerwalnie wiąże się z mechanizmem pożyczki. Zastaw jest bowiem ograniczonym prawem rzeczowym, którego celem jest zabezpieczenie interesów wierzyciela (zastawnika) (patrz art. 306 KC). Niezwykle istotny jest fakt, że zastaw niejako podąża za rzeczą, co pozwala pożyczkodawcy dochodzić zaspokojenia z niej niezależnie od tego kto jest aktualnym właścicielem. Szczególne uprawnienia zastawnika wiążą się również z możliwością zaspokojenia przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy (wyjątkiem są tutaj należności wierzycieli dysponujących pierwszeństwem szczególnym na przykład z tytułu świadczeń alimentacyjnych).
Inne prawa wierzyciela wyraża art. 317 KC, stanowiący, że może on dochodzić roszczeń nawet wtedy, gdy wierzytelność główna uległa przedawnieniu. Zabezpieczenie na mocy zastawu może dotyczyć dwóch lub więcej wierzytelności pod warunkiem, że przysługują one jednemu wierzycielowi. Zastaw podobnie jak hipoteka ma charakter akcesoryjny, co oznacza, że wygasa on w chwili, gdy przestaje istnieć zabezpieczane zobowiązanie (na przykład na wskutek wykonania). Uzupełniający status tego prawa sprawia, że może być ono przeniesione wyłącznie z wierzytelnością główną.
Jeżeli chodzi o zastosowanie instytucji w pożyczkach, to można stwierdzić, że dominuje forma rejestrowa. Wiąże się to z faktem, że pozwala ona zastawcy w dalszym ciągu korzystać z rzeczy stanowiącej przedmiot zabezpieczenia (w przeciwieństwie do zastawu zwykłego). Warto wiedzieć, że omawiana metoda zabezpieczenia została uregulowana na mocy przepisów odrębnych w stosunku do Kodeksu Cywilnego (patrz ustawa z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów oraz art. 308 KC). Zabezpieczenie to powstaje z chwilą wpisania danej umowy (wymagana forma pisemna) do rejestru zastawu, który obecnie jest prowadzony przez dziesięć uprawnionych sądów rejonowych. Należy pamiętać, że zastaw wygasa i ulega wykreśleniu z rejestru po upływie lat dziesięciu od dnia wpisu. Może on zostać utrzymany na kolejny okres (nie dłuższy niż dziesięć lat) jeżeli zastawnik oraz zastawca złożą do ewidencji zmianę umowy. W przypadku zastawu rejestrowego nie obowiązuje szczególne uprawnienie zastawnika wyrażone przez art. 317 KC.
Co może zastawca ?
Praktyka wskazuje, że uprawnienia zastawnika są dość często lekceważone. Sytuacje takie mają miejsce zwłaszcza w relacjach osób fizycznych oraz pożyczkodawców z sektora pozabankowego. Warto zatem znać podstawowe uprawnienia właściciela zastawionej rzeczy. Przede wszystkim może on swobodnie rozporządzać rzeczą w trakcie trwania umowy (zastaw rejestrowy), co sprawia, że może ona zostać zbyta lub obciążona innym ograniczonym prawem rzeczowy. Dodatkowo przedmiot zabezpieczenia może zostać odebrany zastawcy wyłącznie za sprawą prawomocnego tytułu egzekucyjnego.
Zdecydowalibyście się na pożyczkę pod zastaw? A może macie już jakieś doświadczenia w tej kwestii? Jeśli tak – czy nie było żadnych problemów? Dajcie znać.
