Skargę można złożyć na piśmie, telefonicznie lub w określonym inspektoracie pracy ustnie do protokołu. Państwowa Inspekcja Pracy ma 30 dni na rozpatrzenie złożonej skargi.
Aby wnieść skuteczną skargę do Państwowej Inspekcji Pracy, musimy mieć na uwadze kilka zasad. Pisemna skarga powinna być zaadresowana do właściwego organu, należy podać swoje dane osobowe oraz jasno przedstawić, czego dotyczy skarga i podjęcia jakich działań oczekujemy od Państwowej Inspekcji Pracy.
Skargę do Państwowej Inspekcji Pracy można sporządzić według następującego schematu:
1. Adresat skargi
Skargę na pracodawcę należy złożyć do Okręgowej Inspekcji Pracy właściwej ze względu na siedzibę pracodawcy.
2. Dane dotyczące osoby skarżącej (najczęściej pracownika)
Pracownik, składający skargę, powinien podać w treści skargi swoje dane osobowe (imię, nazwisko, adres zamieszkania). Od tego uzależnione jest nie tylko przyjęcie skargi przez Państwową Inspekcję Pracy i umieszczenie jej w stosowanym rejestrze, lecz także udzielenie skarżącemu odpowiedzi co do sposobu załatwiania skargi.
Skargi anonimowe nie są co do zasady rozpoznawane, chyba że Państwowa Inspekcja Pracy uzna, że dotyczą one ciężkich naruszeń prawa lub bezpośredniego zagrożenia życia pracowników.
3. Skarga powinna we wstępie wskazywać swój przedmiot
Skarga może dotyczyć zachowania (działania, zaniechania) konkretnego pracodawcy. Należy wskazać nazwę oraz siedzibę pracodawcy. W przypadku np. skargi wnoszonej przez pracownika budowlanego należy wskazać ponadto, na jakiej budowie realizowanej przez pracodawcę dochodzi do niezgodnych z prawem zachowań. Adres jest konieczny, gdyż Państwowa Inspekcja Pracy na skutek skargi może przeprowadzić u tego pracodawcy, na konkretnej jego budowie kontrolę.
4. Opis łamania prawa pracy lub zasad BHP
Właściwa treść skargi powinna zawierać opis zachowania pracodawcy (lub zatrudnionej przez niego kadry kierowniczej, zarządzającej), który wykaże, że łamane są prawa pracowników lub zasady dotyczące zapewnienia warunków bezpieczeństwa w miejscu pracy. Można dołączyć do skargi zdjęcia lub filmy z niezgodnym z prawem zachowaniem się pracodawcy lub upoważnionych przez niego pracowników, którzy zarządzają zakładem pracy. Można to sformułować w sposób następujący:
W w/w zakładzie pracy nie są przestrzegane przepisy prawa pracy w zakresie czasu pracy, wynagrodzenia i przeciwdziałania mobbingowi. Kierownik n.n. (imię i nazwisko) znęca się psychicznie nad pracownikami, wyzywa ich i ubliża im, podważa ich kompetencje w obecności innych członków załogi. Jedno z takich zdarzeń miało miejsce w dniu…, dowodem jest filmik wykonany telefonem komórkowym dołączony na płycie CD do skargi.
Lub:
Na budowie kierownictwo lekceważy zasady BHP, brak jest barierek ochronnych, pracownicy wykonujący prace na wysokościach nie mają odpowiednich (żadnych) zabezpieczeń, kable elektryczne leżą na ziemi w wilgoci i w wodzie. Dowodami są zdjęcia załączone do skargi, wykonane w dniu … na budowie w miejscowości…
Skarga może dotyczyć również: konieczności (zmuszania) do zostawania w pracy po godzinach bez stosowania reguł dotyczących obliczania wynagrodzenia za nadgodziny, łamania zasad terminowego wypłacania wynagrodzeń, nieuzasadnionego i niezgodnego z prawem ściągania z pensji pracowników kosztów np. zniszczenia czy zepsucia się sprzętu służącego do wykonywania pracy. Pracodawca nie ma prawa obciążać takimi kosztami pracowników, gdyż ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej i zużycie narzędzi obciąża jego, nie zaś ludzi przez niego zatrudnionych.
Podobnie, skarga może wskazywać, że pracodawca nie zatrudnia ludzi legalnie wbrew ich woli, że utajnia wypadki przy pracy i tuszuje przyczyny takich wypadków.
5. Oświadczenie mające ochronić pracownika przed konsekwencjami złożenia skargi, jakie może zastosować pracodawca
Dzięki takiemu oświadczeniu pracodawca nie dowie się, że kontrola została wszczęta na skutek wniesienia skargi przez pracownika. Oczywiście, jeżeli pracownik wyrazi pisemną zgodę – pracodawca będzie mógł się dowiedzieć, kto złożył na niego skargę.1 Można umieścić oświadczenie o wyrażeniu zgody lub jej braku w zakresie ujawniania danych osobowych osoby składającej skargę.
Można opisać na końcu skargi klauzulę: „W związku z zastrzeżeniem z art. 44. ust. 3 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy nie wyrażam zgody na ujawnienie informacji, że kontrola jest przeprowadzana z związku ze złożoną przeze mnie skargą”.
Do skargi można dołączyć kopie pism wnoszonych do pracodawcy z prośbą o zmianę postępowania czy zawierające propozycję określonych rozwiązań, pochodzące od pracowników. Skarga powinna zostać odręcznie podpisana przez skarżącego.
Czy składaliście kiedyś skargę do PIP? Co sprawiło Wam największą trudność?
1. Art. 44 ust. 3 Ustawy z dnia 13 kwietnia 2007r. o Państwowej Inspekcji Pracy
