Dodatki funkcyjne mogą być przyznawane pracownikom, gdy wynika to z uregulowań wewnątrzzakładowych czy regulaminu pracy obowiązującego danego pracodawcę.
Warunki wynagradzania za pracę i przyznawania świadczeń związanych z pracą są ustalane przez ustawę lub układy zbiorowe pracy. Dodatek funkcyjny stanowi część fakultatywną wynagrodzenia pracownika i jest ściśle związany z pełnieniem określonej funkcji kierowniczej przez niego. Dodatek funkcyjny ma spełniać rolę rekompensaty za dodatkowe obowiązki i podkreślać samodzielność wykonywanych funkcji.
Wysokość dodatku funkcyjnego może zostać uzależniona od wielu czynników – hierarchii w zakładzie pracy, zakresu odpowiedzialności, ryzyka związanego z określonym stanowiskiem, zasadniczego wynagrodzenia pracownika i jego wysokości, jeżeli dodatek funkcyjny obliczany jest w odniesieniu do takiego stałego wynagrodzenia. Przyznanie takiego „dodatku” jest uzależnione od treści umowy czy przepisów wewnątrzzakładowych. Niekiedy zamiast dodatku w momencie awansu na stanowisko kierownicze po prostu zmienia się dotychczasowe wynagrodzenie na wyższe.
Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego: „prawo do dodatku funkcyjnego nie powstaje, gdy przepisy płacowe nie przewidują go dla danego stanowiska, nawet gdy z jego zajmowaniem wiąże się wykonywanie czynności o charakterze kierowniczym”.1 Sama praca na stanowisku kierowniczym nie daje pracownikowi prawa do domagania się dodatku funkcyjnego, jeżeli taki dodatek nie jest przewidziany przepisami prawa czy układem zbiorowym pracy, regulaminem zakładowym itp. Przepisy płacowe uzasadniają dopiero roszczenie pracownika o podniesienie wynagrodzenia o kwotę stanowiącą „dodatek funkcyjny”. Jeżeli jednak dodatkowe (kierownicze) obowiązki pracownika nie uprawniają go do wyższego wynagrodzenia za pracę, zaś wypłaty dodatku nie przewidują przepisy płacowe obowiązujące w zakładzie pracy, pracownik nie może domagać się od pracodawcy przed sądem zapłaty takiej kwoty.
Należy także nadmienić, że nawet pomimo istnienia regulaminu wynagradzania w zakładzie pracy, niektóre kierownicze stanowiska mogą nie zostać nim objęte. Zgodnie bowiem z przepisami prawa regulamin wynagradzania w zakładzie pracy nie może określać zasad wynagradzania osób zarządzających zakładem pracy w imieniu pracodawcy – w tym także części kadry kierowniczej.2
Dodatek funkcyjny najczęściej występuje w zakładach pracy należących do sfery budżetowej, zwłaszcza zaś pracowników służby zdrowia, nauczycieli czy pracowników administracji publicznej, pracowników samorządowych.3 W takich zakładach pracy zazwyczaj wynagrodzenie oblicza się przez zsumowanie wynagrodzenia zasadniczego oraz poszczególnych dodatków:
– dodatku za wysługę lat,
– dodatku motywacyjnego,
– dodatku funkcyjnego,
– dodatku za warunki pracy4.
Oprócz tego, sumowaniu podlegają także poszczególne wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe, dodatki za pracę w nocy, za pracę w warunkach szkodliwych, kwoty nagród i premii przyznanych pracownikowi. Dodatek funkcyjny nie wymaga według tych przepisów wykazania się szczególnymi umiejętnościami czy uzyskania określonych wyników pracy – wystarczy sam fakt sprawowania określonej funkcji kierowniczej, aby dodatek został przyznany, jeżeli został przewidziany przez prawo lub regulaminy wynagradzania.
Czy pobieracie dodatek funkcyjny? Co myślicie o jego wysokości? Podzielcie się opinią!
1. Wyrok SN z 9 maja 2007 r., sygn. akt I PK 260/06
2. Art. 77 (2) § 5 w zw. z art. 241 (26) §3 Kodeksu pracy
3. Art. 36 ust. 4 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych z późniejszymi zmianami
4. Art. 30 ust. 1 Karty Nauczyciela
