Rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika może nastąpić na kilka sposobów:
1. przez porozumienie stron
2. przez złożenie pracodawcy oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę – z zachowaniem terminów wypowiedzenia (tzw. rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem)
3. przez złożenie pracodawcy oświadczenia o wypowiedzeniu umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia (tzw. rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia)
4. po upływie czasu, na jaki umowa została zawarta
5. z dniem ukończenia pracy, jeżeli praca miała polegać na wykonaniu określonego zadania, projektu1
6. umowa o pracę zawarta na okres próbny może zostać rozwiązana za wypowiedzeniem
Oświadczenie pracownika o wypowiedzeniu umowy o pracę powinno zostać sporządzone na piśmie. Ponadto pracownik powinien wiedzieć, jakie ma w konkretnej sytuacji prawa związane z wypowiedzeniem umowy – jaki jest okres wypowiedzenia w konkretnym przypadku. W momencie, gdy rozwiązanie umowy następuje za porozumieniem stron, pracownik może dowolnie negocjować okres wypowiedzenia (lub jego brak) z pracodawcą. Ważne jest, by porozumieć się w tym zakresie z pracodawcą i dopełnić wszelkich formalności prawnych. Pracownik, w przeciwieństwie do pracodawcy, nie musi podawać przyczyny złożenia oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę. W razie bowiem nieuzasadnionego rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia pracodawcy przysługuje roszczenie o odszkodowanie, o którym orzeka sąd pracy.2
Okres wypowiedzenia umowy o pracę zależy od tego, na jaki okres czasu została zawarta umowa o pracę oraz stażu pracy pracownika, który chce umowę wypowiedzieć. Rozwiązanie umowy o pracę następuje z upływem okresu wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia umowy o pracę, zawartej na czas próbny może wynosić odpowiednio:
– 3 dni robocze (gdy okres próbny nie przekracza 2 tygodni)
– 1 tydzień (gdy okres próbny jest dłuższy niż 2 miesiące)
– 2 tygodnie (gdy okres próbny wynosi 3 miesiące)3
W przypadku rozwiązania umowy zawartej na czas nieokreślony, okres wypowiedzenia umowy uzależniony jest od stażu pracy u danego pracodawcy:
– 2 tygodnie – z takim wyprzedzeniem należy złożyć oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę, jeżeli pracownik był u pracodawcy zatrudniony krócej niż 6 miesięcy
– 1 miesiąc – wynosi okres wypowiedzenia dla pracownika, który przepracował w firmie dłużej niż 6 miesięcy
– 3 miesiące – z takim wyprzedzeniem należy powiadomić pracodawcę o chęci rozwiązania umowy o pracę, jeżeli w jego firmie pracowaliśmy przez okres przekraczający 3 lata4
Powyższe okresy można modyfikować w czasie zawarcia umowy o pracę, jeżeli pracownik był zatrudniony na stanowisku związanym z odpowiedzialnością materialną za powierzone mienie – wówczas najkrótszy okres wypowiedzenia wynosi 1 miesiąc, pozostałe 2-3 miesiące. Po złożeniu na piśmie wypowiedzenia w terminie wskazanym powyżej, można z pracodawcą ustalić wcześniejszy termin rozwiązania umowy o pracę – ustalenie to jednak nie ma wpływu na obowiązek pracownika dotyczący zgłoszenia wypowiedzenia umowy o pracę według określonych terminów, nie zmienia również samego trybu rozwiązania umowy o pracę.
Rozwiązanie umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia jest możliwe w kilku ściśle określonych sytuacjach. W takim przypadku w oświadczeniu pracownika powinna zostać podana przyczyna uzasadniająca rozwiązanie umowy w tym trybie. Pracownikowi przysługuje prawo do rozwiązania umowy o pracę ze skutkiem natychmiastowym w sytuacji, gdy:
– zostało pracownikowi wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie pracownika na inne stanowisko pracy (odpowiedniej ze względu na stan zdrowia pracownika) w terminie wskazanym przez lekarza
– pracownik może skorzystać z tego prawa, jeżeli pracodawca dopuścił się względem niego ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych (np. nie wypłaca wynagrodzenia). Pracownikowi przysługuje oprócz tego odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia (w przypadku umowy na czas nieokreślony) lub za okres 2 tygodni (umowa o pracę na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy).5
Czy rozwiązywaliście kiedyś umowę o pracę? Napotkaliście na jakieś trudności? Podzielcie się z nami swoimi doświadczeniami!
1. Art. 30 § pkt. 1-5 Kodeksu pracy
2. Art. 61 (1) Kodeksu pracy
3. Art. 34 Kodeksu pracy
4. Art. 36 § 1 Kodeksu pracy
5. Art. 55 Kodeksu pracy
