Ma do niej prawo każdy obywatel kraju, który ratyfikował konwencję, ponieważ Trybunał Strasburski jest sądem międzynarodowym. Jak przy każdej skardze tej rangi jest to specyficzna „ostatnia instancja”, ponieważ pisma wnosi się dopiero po wyczerpaniu w kraju wszystkich możliwości prawnych. W wypadku Polski to wszystkie instancje drogi sądowej. Najważniejsze jest, aby zostały wyczerpane środki odwoławcze, także te nadzwyczajne. (skarga na niezgodność oznaczenia z prawem z kodeksu postępowania cywilnego).
Napisanie skargi nie jest zadaniem łatwym. Ponieważ dostęp ma być powszechny, wprowadzono jedną zasadę ułatwiającą wypełnienie aż ośmiu części formularza – skargę wnosi się w języku ojczystym skarżącego.
Spełnienie wymogu wyczerpania wszystkich instancji nie oznacza, że sprawa w kraju musiała być na każdym etapie przegrana. Nawet, kiedy skarżący otrzyma odszkodowanie w krajowym sądzie, nie ograniczy to wystąpienia do trybunału w Strasburgu.
Początkowym etapem po wniesieniu skargi jest badanie jej podstawy i zasadności. Jeśli podlega rozpatrzeniu, nadaje się jej numer ewidencyjny. W przeciwnym wypadku podlega odrzuceniu. Skarga musi zostać właściwie skierowana, zatem podaje się nazwę trybunału i adres miejsca, w jakim ma siedzibę oraz wskazanie, na jakiej podstawie zostaje zgłoszona (chodzi tu o podstawę prawną skargi).
Przykład: „na podstawie artykułu 34 konwencji praw człowieka”.
W dziale dane osobowe podajemy wszystkie informacje dotyczące osoby skarżącej. Oprócz podstawowych, jak imię i nazwisko, także datę i miejsce urodzenia, narodowość, zawód, płeć. Wskazać trzeba także dane osoby nas reprezentującej. Ponieważ najczęściej będzie to profesjonalny pełnomocnik, należy dołączyć dokument pełnomocnictwa.
Odmienność skargi do trybunału polega na tym, że nie kierujemy jej przeciwko określonej konkretnej jednostce organizacyjnej, z którą powiązana jest skarga. Podmiotem tutaj będzie kraj, w którym nastąpiło naruszenie praw człowieka. To ustawodawca przez wadliwe prawo naruszył czyjeś prawa i wolności, zatem podmiotem odpowiedzialności jest Skarb Państwa.
Następnie w formularzu wypełniamy informacje dotyczące stanu faktycznego, także wskazanie, z jakimi przepisami konwencji praw człowieka i podstawowych wolności jest związana skarga. Wskazać należy orzeczenia sądów lub innych organów władzy, które poprzez naruszenie praw człowieka bezpośrednio złamały zasady konwencji.
Następną niezwykle istotną sprawą jest roszczenie, jakie wynika ze skargi. Nie domagamy się tutaj odszkodowania, tylko zadośćuczynienia, nie mamy tu do czynienia ze stratami materialnymi, a raczej moralnymi.
Jak w przypadku każdej skargi do trybunałów, zarówno polskich, jak i międzynarodowych skarga ta musi zostać podpisana. Anonimowa skarga podlega odrzuceniu.
Uwaga!
Należy oświadczyć czy zostały wyczerpane wszystkie środki odwoławcze. Obowiązkowe jest także wskazanie, czego domagamy się od trybunału oraz wyjaśnienie czy były kierowane skargi do innego międzynarodowego organu. Na koniec należy spisać dokumenty, jakie dołączamy do pisma. Nie dołączamy oryginałów, wystarczą poświadczone kopie.
Jak oceniacie procedury dotyczące tej kwestii? Są jasne czy też powinny zostać uproszczone?
