Popularne wyłudzenie to przestępstwo z art. 286. kodeksu karnego:
Art. 286. § 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto żąda korzyści majątkowej w zamian za zwrot bezprawnie zabranej rzeczy.
§ 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 4. Jeżeli czyn określony w § 1-3 popełniono na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Artykuł ten normuje przestępstwo oszustwa, a jego podstawowym znamieniem jest doprowadzenie osoby lub grupy osób do takiego rozporządzenia własnym majątkiem, aby było to z korzyścią dla sprawcy. Sposobami dojścia do wypełnienia czynu jest wprowadzenie kogoś w błąd, np. poprzez podanie się za czyjegoś wnuka i uzyskanie jakiejś sumy pieniędzy lub wykorzystanie błędu – sprzedaż wyrobów z tombaku jako pełnowartościowego towaru. Przestępstwo może polegać także na wykorzystaniu czyjegoś podeszłego wieku, niedołęstwa, choroby psychicznej, a nawet stanu odurzenia narkotykami czy alkoholem. Nawet, gdy poszkodowanym jest osoba młoda, zdrowa i w pełni władz umysłowych, może ona paść ofiarą oszustów (np. gdy firma wymienia okna na całym osiedlu, zbiera zaliczki i znika z pieniędzmi).
Szczególnym typem przestępstwa z art. 286. są czyny nazwane przestępstwami kapitałowymi, czyli wyłudzenie pożyczki, kredytu art. 297.
§ 1. Kto, w celu uzyskania dla siebie lub kogo innego, od banku lub jednostki organizacyjnej prowadzącej podobną działalność gospodarczą na podstawie ustawy albo od organu lub instytucji dysponujących środkami publicznymi – kredytu, pożyczki pieniężnej, poręczenia, gwarancji, akredytywy, dotacji, subwencji, potwierdzenia przez bank zobowiązania wynikającego z poręczenia lub z gwarancji lub podobnego świadczenia pieniężnego na określony cel gospodarczy, elektronicznego instrumentu płatniczego lub zamówienia publicznego, przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę albo nierzetelny dokument albo nierzetelne, pisemne oświadczenie dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego, instrumentu płatniczego lub zamówienia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Pożyczkodawca często wykorzystuje ten artykuł do ścigania zwykłego dłużnika. Jest to nadużycie prawa ze względu na to, ze w każdym przestępstwie musi istnieć jego znamię, jakim jest od początku zamiar popełnienia. Ktoś musi chcieć i dążyć do realizacji z wiedzą, że nie zwróci pieniędzy. U zwykłego człowieka taka chęć nie występuje, a zatem nie ma przesłanki. Poza tym sprawca musi pozostać wzbogacony.
Jak oceniacie przepisy dotyczące tej kwestii? Czy takie prawo jest sprawiedliwe?
Moj Chlopak dostal wezwanie do sadu w sprawie wyludzenia pieniedzy. Chodzi o to ze znalazl ogloszenie w internecie o skradzionej rzeczy byla za ta rzecz nagroda a wiedzial gdzie ta rzecz sie znajduje wiec zadzwonil tam i zapytal jaka jest ta nagroda i wskaze gdzie ta rzecz jest. Wskazal i za to teraz ma problemy dodam ze pieniedzy niezabral. Jaka kara za to grozi?
Kupiłem 2 opony z olx – opisane były jak nowe…’jeszcze długo posłuża” itd..w domu okazało sie, ze jedna jest łatana, – ale dziura w niej jest nadal..z „zewnatrz”.. – 5 mm..Zadzwoniłem do sprzedajacego i zarzadałem zwrotu pieniedzy..Wysmiał mnie, mówił ,ze „nic nie wiedział”.. Po kłótni – zgodził sie na wymiane za inna opone (na co nie chciałem przystać – miała dużo mniej bieżnika..- zreszta ja nie chciałem juz nic od niego – tylko pieniadze.. Po przyjedzie do domu za kilka dni, gdy chciałem załozyc te opony na felgi ..okazało sie, że ta druga!! wymieniona opona tez jest łatana!! i to na boku…niezdatna do jazdy!!…Jade na policje – czy mam szanse na sprawe cywilna przeciwko sprzedajacemu o oszustwo?? – kwota zakupionych opon to tylko 240 zł……….Ale nigdy bym ich nie kupił gdyby nie zapewnienia sprzedajacego, ze sa OK.. (uwierzyłem mu – opon miał 4..nie zauważyłem, ze łatane itd…..