Jeszcze do niedawna bicie dzieci należało w polskim systemie prawnym do tzw. kontratypów pozakodeksowych. Podobnie więc jak ryzyko sportowe, tak i karcenie nieletnich kwalifikowało się do okoliczności uchylających bezprawność czynu, ze względu na brak ujemnej wartości czynu. [1]
Jednak w 2010 r. weszły w życie przepisy zakazujące stosowania kar cielesnych w rodzinie. Zakaz dotyczy osób sprawujących władzę rodzicielską oraz opiekę lub pieczę nad małoletnim, co oznacza, że nie skupia się on wyłącznie na rodzicach dziecka. [2]
WAŻNE! Od 2010 r. żaden rodzic nie może więc uderzyć dziecka za karę, niezależnie od sytuacji.
Nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie
Wraz z tą zmianą znowelizowano w Polsce ustawę o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Dzięki niej osobie dotkniętej przemocą przysługuje bezpłatna pomoc w zakresie poradnictwa medycznego, psychologicznego i prawnego. [3] Wprowadzono również obowiązek powiadamiania policji o podejrzeniach związanych z przemocą w rodzinie [4] oraz możliwość żądania od sądu zobowiązania rodzica używającego tej przemocy do opuszczenia mieszkania. [5]
Wprowadzone w połowie 2010 r. przepisy nie sankcjonują jednak jednoznacznie przemocy w rodzinie. Nie oznacza to jednak braku odpowiedzialności karnej rodziców, bowiem o przypadkach nadużywania władzy rodzicielskiej może w określonych przypadkach decydować sąd rodzinny i np. ograniczyć władzę rodzicielską w przypadkach notorycznego stosowania przemocy. [6] W określonych sytuacjach rodzic może też odpowiadać karnie, również jeżeli nie spowodował większych obrażeń ciała. Jeżeli chociażby spowoduje, uderzając dziecko, uszkodzenie narządu ciała trwające krócej niż 7 dni, może grozić mu kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do 2 lat. [7]
Czy dziecko jest bezkarne?
Zmiany prawne nie oznaczają jednak całkowitej bezkarności dziecka. Rodzice wciąż mogą karać swoje pociechy w inny sposób – np. brakiem kieszonkowego lub zakazem wychodzenia. Poza tym w wyjątkowych sytuacjach mają prawo użyć się do przemocy. Stanie się tak np. gdy pijany nastolatek zaatakuje rodzica, a ten będzie musiał uciec się do dozwolonej przez prawo obrony koniecznej. Jeśli jej nie przekroczy, nie popełni przestępstwa. [8]
Źródła:
[1] A. Marek, „Prawo karne w pytaniach i odpowiedziach”, Toruń 2001, s. 84
[2] art. 96 (1) kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
[3] art. 3 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie
[4] art. 11a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie
[5] art. 12 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie
[6] art. 109 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
[7] art. 157 par. 2 kodeksu karnego
[8] art. 25 kodeksu karnego
Dlaczego szukacie takich informacji? Czy okazały się pomocne?
