Wykroczenie polegające na prowadzeniu pojazdu bez uprawnień nie jest zagrożone wysokimi karami. Za prowadzenie pojazdu bez uprawnień na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu grozi kara grzywny, najczęściej w wysokości 500 zł. Grzywna w tej wysokości nakładana jest przez policjantów w drodze mandatu. Niekiedy jednak sprawcy zatrzymywani notorycznie przez funkcjonariuszy bez uprawnień mają mniej szczęścia – policja może najczęściej w przypadku kolejnego zatrzymania za to samo wykroczenie skierować wniosek do sądu rejonowego o ukaranie. W sądzie kara grzywny może wynosić nawet 5000 zł i dodatkowo sprawca musi pokryć koszty postępowania sądowego. Dodatkowo sprawca musi pamiętać, że niezapłacona grzywna nałożona przez sąd może w konsekwencji zostać zamieniona na areszt.
Przy wykroczeniu w postaci kierowania pojazdem bez wymaganych prawem uprawnień (prawa jazdy) nie ma znaczenia, dlaczego kierujący nie posiada uprawnień i czy kiedykolwiek je posiadał. Wymagania konieczne do uzyskania uprawnienia do prowadzenia pojazdów określają przepisy rozdziału I działu IV Prawa o ruchu drogowym. Nie ma także znaczenia poziom umiejętności kierowcy – zdarzają się przecież osoby, które doskonale radzą sobie za kierownicą, mimo, że nie udało im się nigdy zdać egzaminu na prawo jazdy. Także w przypadku zatrzymania prawa jazdy przez policje z przyczyn określonych w prawie o ruchu drogowym (najczęściej wyczerpanie limitu punktów karnych na „koncie” kierowcy) może skutkować ukaraniem. Podobna sytuacja dotyczy osób, którym policja zatrzymała prawo jazdy w związku z popełnieniem wykroczenia polegającego na prowadzeniu pojazdu w stanie po spożyciu alkoholu w granicach, w jakich czyn ten stanowi wykroczenie.
Powyższe przykłady nie są jednakże tak brzemienne w skutki jak popełnienie przestępstwa opisanego w art. 244 Kodeksu karnego, za które grozi kara do 3 lat pozbawienia wolności. Przestępstwo opisane w tym artykule polega na niestosowaniu się do orzeczonego przez sąd zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, orzeczonych jako samoistny środek karny lub w wyroku skazującym np. za jazdę samochodem w stanie nietrzeźwości. Zakaz prowadzenia pojazdów musi w tym wypadku być orzeczony przez sąd. Przepis ten nie ma bowiem zastosowania w przypadku, gdy to policja zabrała prawo jazdy i prawdopodobnie wydała postanowienie o zastosowaniu środka. Naruszenie policyjnego zakazu nie jest więc jeszcze przestępstwem, mimo, że grozi za nie kara grzywny.
Czym innym niż jazda bez uprawnień jest jazda bez dokumentu prawa jazdy. Dokument ten potwierdza posiadanie przez nas uprawnień do prowadzenia pojazdów, zdarzy się jednak, ze zapominamy go zabrać ze sobą. Za brak dokumentu, pomimo tego, że –kierowca posiada uprawnienia, kodeks wykroczeń przewiduje karę grzywny lub karę nagany nakładaną przez policję w trybie postepowania mandatowego. Grzywna za brak dokumentu prawa jazdy w czasie kontroli drogowej wynosi 250 zł.
Problem z wykroczeniem polegającym na braku posiadania uprawnień czy dokumentu mogą mieć kierowcy z zagranicy, gdyż nie zawsze prawo jazdy i u[uprawnienia zdobyte w innym państwie są uznawane przez polskie władze. Art. 94 Prawa o ruchu drogowym reguluje wymagania, których spełnienie uprawnia do kierowania pojazdem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez osobę mającą zagraniczne prawo jazdy. Warunkiem jest, by zagraniczne prawo jazdy było ważne i wydane przez:
1) państwo członkowskie Unii Europejskiej, Konfederację Szwajcarską lub państwo członkowskie EFTA – stronę umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym – w okresie ważności prawa jazdy;
2) państwo będące stroną Konwencji o ruchu drogowym, sporządzonej w Wiedniu 8 listopada 1968 r. lub państwo trzecie, którego wzór prawa jazdy jest zgodny z wzorem określonym we wskazanej Konwencji.
Uważacie, że kara za prowadzenie pojazdu bez prawa jazdy jest współmierna do wykroczenia? Zapraszam do komentowania.
