Ryzyko zmiany oprocentowania zawsze aktualne …
Podobnie jak w przypadku innych kredytów hipotecznych podstawę dla aktualnej wartości stosowanego oprocentowania stanowią wartości odpowiedniej stopy bazowej (zwanej również referencyjną), która jest powiększana o indywidualnie ustalaną marżę. Kredytodawcy powszechnie stosują wskaźniki, które są notowane na krajowym lub międzynarodowym rynku bankowym. Kluczową rolę odgrywa tutaj waluta zaciągniętego zobowiązania; dla złotówki wartość odniesienia stanowi WIBOR, natomiast kredyty walutowe są rozliczane wedle stóp międzynarodowych (LIBOR lub EURLIBOR).
Wszystkie te stopy odzwierciedlają koszt kapitału, jaki stosują banki we wzajemnych rozliczeniach prowadzonych na rynku międzybankowym. Przykładowo wartość WIBORU 3M wynosząca 4,8% w skali roku wskazuje, że krajowe banki udzielają są gotowe pożyczyć innemu podmiotowi środki na depozyt kwartalny w zamian za właśnie takie wynagrodzenie. Nie wnikając w dokładną metodologię obliczania tego wskaźnika można stwierdzić, że jest on obliczany jako uśredniona wartość z notowań zgłaszanych przez największe banki.
Klauzule umowne, które przewidują możliwość zmiany oprocentowania są konieczne z uwagi na fakt, że kredyt mieszkaniowe cechują się bardzo długim okresem spłaty. Trudno zatem oczekiwać, że bank w ciągu 30 lub 40 lat będzie akceptował stałą stopę procentową. Dostosowanie warunków kredytowania do bieżącej koniunktury gospodarczej nie zawsze musi być niekorzystne dla klienta – obniżki oprocentowania miały już miejsce na polskim rynku. Nie sposób jednak ukryć, że banki większa uwagę zwracają na przesłanki mogące przyczynić się do wzrostu stosowanych stóp procentowych (przykład to długotrwały wzrost WIBORU). Warto wiedzieć, że tak zwany indeks stopy referencyjnej sugeruje jaka jest częstotliwość ewentualnej aktualizacji oprocentowania danego kredytu (3M – zmiana co 3 m-ce, 6M zmiana co 6 m-cy).
Zapisy umowne muszą być konkretne
Z punktu widzenia statystycznego kredytobiorcy, największe znaczenie odgrywa sposób w jaki może zostać przeprowadzona zmiana stosowanego oprocentowania. Ustawa prawo bankowe z dnia 29 sierpnia 1997 roku nakłada na bank obowiązek umieszczenia stosownych zapisów w umowie kredytu (patrz art. 69 ust. 2 pkt 5 i art. 76 wspomnianego aktu prawnego). Rodzimy ustawodawca niestety zadowolił się dość ogólnikowymi sformułowaniami, co pozostawia pole do nadużyć dla banków. Z uwagi na te okoliczności do tej pory miało już miejsce kilka dość głośnych procesów przed Sadem Najwyższym.
Aktualne orzecznictwo tej instytucji wskazuje, że kredytodawca powinien umieścić w umowie dokładne informacje na temat sposobu naliczanie stopy referencyjnej. Warto bowiem wiedzieć, że banki stosują różne sposoby jej szacowania (uśrednianie lub przyjmowanie ostatniego notowania za obowiązujące). Prócz tego kredytodawca powinien sprecyzować jaki zakres zmiany stopy referencyjnej stanowi podstawę do zmiany oprocentowania.
Ile wynosi oprocentowanie Waszego kredytu?
