Jednorazowe świadczenie pieniężne dla pracownika – tzw. odprawę jako rekompensatę za niezawinioną przez niego utratę miejsca pracy, zapewniają przepisy ustawy z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Zgodnie z art. 8 odprawa przysługuje pracownikowi, z którym został rozwiązany stosunek pracy z przyczyn nieleżących po stronie pracownika, zarówno w trybie zbiorowym, jak i indywidualnym.
Należy tu jednak podkreślić, że przepisy ww. ustawy stosuje się tylko u pracodawców, którzy zatrudniają co najmniej 20 pracowników. W przeciwnym wypadku ustawa ta nie ma zastosowania, a zwalnianym nie przysługuje żadna odprawa. Żeby więc mieć prawo do tego uprawnienia trzeba być pracownikiem pracodawcy zatrudniającego przynajmniej 20 osób oraz stracić pracę z przyczyn leżących po stronie zakładu pracy, takich jak: problemy ekonomiczne lub organizacyjne przedsiębiorstwa, np. upadłość lublikwidacja pracodawcy.
Plusem jest jednak to, że odprawa przysługuje pracownikowi niezależnie od tego, w jaki sposób nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy. Nie ma tu znaczenia, czy było to wypowiedzenie czy doszło do porozumienia stron. Co równie istotne, pracownik otrzyma odprawę nawet wtedy, gdy pracodawca zmienił warunki pracy lub płacy, na które nie zgodził się podwładny i to właśnie z tego powodu doszło do rozwiązania umowy.
Wysokość odprawy
Wysokość odprawy jest uzależniona od wynagrodzenia zwalnianego pracownika oraz od jego stażu pracy w danym zakładzie pracy. Pracownik ma więc prawo do:
– jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata,
– dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli był zatrudniony od 2 do 8 lat albo
– trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli był zatrudniony ponad 8 lat.
Odprawa rentowa lub emerytalna
Odprawa w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia przysługuje także pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, z którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę.
Odprawa pośmiertna
Pracodawca odprawę ma także obowiązek wypłacić rodzinie pracownika, który zmarł. Świadczenie to należy się najbliższym zmarłego zarówno wtedy, gdy w momencie śmierci trwał jeszcze stosunek pracy, jak i wtedy gdy pracownik, już po rozwiązaniu stosunku pracy, pobierał zasiłek z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby.
W tym przypadku wysokość odprawy zależy od okresu zatrudnienia pracownika i wynosi:
– jednomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik w zakładzie był zatrudniony krócej niż 10 lat,
– trzymiesięczne wynagrodzenie, jeżeli był zatrudniony co najmniej 10 lat,
sześciomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli był zatrudniony co najmniej 15 lat.
Komu odprawa nie przysługuje
Warto jednak wiedzieć, że nie wszyscy pracownicy posiadają prawo do odprawy.
Do tej grupy należą:
– pracownicy mianowani,
– pracownicy tymczasowi,
– osoby wykonujące pracę na podstawie umów cywilnoprawnych: umowy o dzieło umowy zlecenia bądź samozatrudnienia,
– funkcjonariusze służb mundurowych, świadczący pracę w ramach stosunków administracyjnoprawnych.
Źródła:
Ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. nr 90, poz. 844 z późn. zm.).
Czy informacje zawarte w tekście okazały się pomocne? Zapraszam do komentowania.
