Problematyka fikcyjnych faktur (także pustych faktur) jest bardzo szeroka, jest to jednocześnie jedno z częściej popełnianych przestępstw skarbowych. Polega ono na tym, że faktury nie dokumentują transakcji, do których rzeczywiście doszło, ale są wystawiane po to, by zwiększyć koszty uzyskania przychodów, a także wyłudzić możliwość odliczenia podatku.
Kara za wykorzystywanie fikcyjnych faktur
Najprostszy podział możliwych przestępstw związanych z fikcyjnymi fakturami obejmuje, po pierwsze, wykorzystywanie ich przez firmy do obniżenia podatków oraz – po drugie – ich wystawianie.
Jeśli chodzi o firmy, które wykorzystywały fałszywe faktury, to karą za takie działanie jest kara pozbawienia wolności, a także bardzo wysoka grzywna w wysokości do 720 stawek dziennych (w 2014 r. – ponad 15 milionów złotych). Możliwe jest także zasądzenie obu kar (grzywny i pozbawienia wolności) jednocześnie. Ponadto przedsiębiorca korzystający z pustych faktur ma także obowiązek zapłacenia zaniżonego podatku zwiększonego o odsetki.
W przypadku niewielkiej kwoty podatku kara ogranicza się do grzywny (również jest to 720 stawek dziennych), możliwe jest także odpowiadanie jak za wykroczenie (a nie przestępstwo) skarbowe.
Kara za wystawianie fałszywych faktur
Karą za wystawianie fałszywych faktur w celach niepodatkowych jest – zgodnie z art. 271 kodeksu karnego – kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat, a w przypadku spraw mniejszej wagi grzywna bądź ograniczenie wolności. Jesli jednak „lewe” faktury były wystawiane w celach oszustw podatkowych, karę za takie działanie znajdziemy w kodeksie karnym skarbowym (art. 62) – jest to grzywna w wysokości do 240 stawek dziennych.
Odpowiedzialność pracodawcy czy pracownika
Temat fałszywych faktur może wywołać pytanie o odpowiedzialność karną – czy ewentualną karę poniesie pracodawca, który wydał polecenie służbowe wystawienia/zastosowania fałszywych faktur, czy sam pracownik odpowiedzialny za daną tematykę, np. główny księgowy? Należy mieć świadomość, że wykonywanie poleceń przełożonego nie zwalnia pracownika z odpowiedzialności za dane działanie. Jeśli więc pracodawca poleca wykonanie czynności niezgodnej z prawem, pracownik ma prawo (zgodnie z kodeksem pracy) nie zgodzić się na realizację polecenia. Jeśli się jednak zgodzi i popełni wykroczenie bądź przestępstwo, odpowiada za nie podobnie jak jego pracodawca. W przypadku wystawiania fałszywych faktur odpowiedzialność ponosi zarówno pracownik, jak i pracodawca.
Warto wiedzieć także, że każdy, kto jest świadkiem popełnienia przestępstwa skarbowego (w tym wystawiania fałszywych faktur), ma obowiązek jego zgłoszenia. Za zaniechanie realizacji tego obowiązku grozi grzywna.
Czy zgłosilibyście przestępstwo wystawiania lub kupowania fałszywych faktur przez swojego pracodawcę?