Jak napisać pozew przeciwko pracodawcy?

Postępowanie z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń cechuje się dosyć dużymi odrębnościami, które mają zagwarantować ochronę praw pracownika. Pracownik w sporze z pracodawcą (przedsiębiorcą) uznawany jest za stronę słabszą w sporze i odpowiednie przepisy mają za zadanie pomóc mu w dochodzeniu swoich roszczeń wynikających z umowy o pracę. Przepisy prawa pracy stosuje się również do innych umów (np. zlecenia, o dzieło), których faktyczne wykonywanie przypomina stosunek pracy, pomimo innej nazwy umowy. Według prawa pracy „nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy, bez względu na podstawę prawną tego stosunku, wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika.” (1) Tak ustalony stosunek pracy, pomimo innej nazwy umowy, podlega zawsze przepisom prawa pracy.

Elementy decydujące o powstaniu stosunku pracy (i przesądzające stosowanie do takich umów przepisów prawa pracy) są następujące:
– pracownik zobowiązany do wykonania określonej pracy,
– praca ma zostać wykonana na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem
– oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę
– za ustalonym wynagrodzeniem (2)

Gdy nasza umowa zawiera wszystkie te elementy (lub tak faktycznie wygląda świadczona przez nas praca) możemy żądać dochodzenia swoich roszczeń na podstawie omawianych przepisów. Czy są one rzeczywiści tak korzystne? Z czego to wynika?

Przede wszystkim z odrębności w procedurze sądowej i licznych uproszczeń. W celu zaoszczędzenia czasu pracownika, może on przed skierowaniem sprawy na drogę sądową żądać wszczęcia postępowania pojednawczego przed komisją pojednawczą (3).

Polubowne załatwienie sprawy może być bardzo korzystne dla pracownika i nie wymaga prowadzenia postępowania sądowego. Taka ugoda z pracodawcą może być egzekwowana w postępowaniu egzekucyjnym i ma taki sam status jak wyrok sądu. Czym jest komisja pojednawcza i czy pracownik nie powinien się jej obawiać? Obawy przed Komisją Pojednawczą wynikają z przekonania, że członkowie komisji bojąc się pracodawcy rozstrzygną spór na jego korzyść. Kodeks pracy reguluje zasady powoływania komisji i wylicza osoby, które nie mogą być jej członkami. Poza tym tylko pracownik może złożyć wniosek o powołanie komisji pojednawczej, pracodawcy nie przysługuje takie uprawnienie. Wniosek może zostać złożony ustnie, nie ma wymogu zachowania formy pisemnej.

„Członkiem komisji pojednawczej nie może być:
1) osoba zarządzająca, w imieniu pracodawcy, zakładem pracy,
2) główny księgowy,
3) radca prawny,
4)osoba prowadząca sprawy osobowe, zatrudnienia i płac.” (4)

W razie gdyby komisja pojednawcza nie doprowadziła do zawarcia ugody, na żądanie pracownika (w terminie 14 dni od zakończenia postępowania pojednawczego) Komisja przekazuje sprawę sądowi pracy (5). Pracownik nie musi składać oddzielnego pozwu, zaś swoje zarzuty i żądania może przedstawić sądowi ustnie. Ponadto, żądanie takie sąd rozpatruje zawsze na korzyść pracownika i co jest niedopuszczalne w innych postępowaniach – na skutek uzgodnień z pracownikiem przez sąd można orzec żądanie alternatywne, którego pracownik w ustnym pozwie nie zgłosił.

W przypadku, gdy sprawa zakończyła się na etapie komisji pojednawczej zawarciem ugody, która jest zdaniem pracownika dla niego krzywdząca, może on samodzielnie „wystąpić do sądu pracy w terminie 30 dni od dnia zawarcia ugody z żądaniem uznania jej za bezskuteczną, jeżeli uważa, że ugoda narusza jego słuszny interes” (6). W niektórych sprawach termin ten został skrócony do 14 dni.

Jak jeszcze inaczej można dochodzić roszczeń z zakresu prawa pracy? Informując w jednostce Państwowej Inspekcji Pracy o krzywdzie, wyrządzonej nam przez pracodawcę i złamaniu przez niego przepisów prawa pracy lub umowy. Państwa Inspekcja Pracy prowadzi wówczas w naszym imieniu postępowanie sądowe przeciwko pracodawcy. Co istotne, postępowanie sądowe z zakresu prawa pracy zwolnione jest od kosztów sądowych.

Dlatego też, zachęcam do zaznajomienia się z przepisami prawa pracy i dochodzenia swych roszczeń, gdyż pracodawcy licząc na zastraszenie sądem pracowników często łamią przysługujące im prawa.

Źródła:
1) Art. 11 kodeksu pracy
2) Art. 22 k.p.
3) Art. 22 § 3 k.p.
4) Art. 246 k.p.
5) Art. 254 k.p.
6) Art.246 § 3 k.p.