Skarga na przewlekłość postępowania administracyjnego

Skargę taką można zgłosić nie tylko przeciwko postępowaniu administracyjnemu, lecz każdemu postępowaniu, które jeszcze się toczy w organie administracji publicznej. Można w ten sposób skarżyć się także na postępowanie przygotowawcze prowadzone przez policję czy prokuratora, na postępowanie egzekucyjne – gdy egzekucja toczy się zbyt długo naszym zdaniem oraz postępowania sądowe czy sądowo-administracyjne. Jak powinna wyglądać taka skarga i kto może ją wnieść?

Skarga na przewlekłość postępowania przed sądem administracyjnym może zostać wniesiona przez uczestnika takiego postępowania, występującego na prawach strony oraz skarżący. Skargę wnosi się do sądu nadrzędnego w stosunku do tego, w którym sprawa „utknęła”. Jeżeli postępowanie toczy się przed wojewódzkim sądem administracyjnym lub Naczelnym Sądem Administracyjnym – w obu wypadkach należy wnieść ją do Naczelnego Sądu Administracyjnego (1). Sąd do którego wniesiono skargę ma obowiązek rozpatrzyć ją w ciągu 2 miesięcy od daty jej złożenia przez skarżącego. Opłata za złożenie takiej skargi (którą wnosimy razem ze złożeniem właściwego pisma) wynosi 100 zł i jest to opłata stała.

Skarga na przewlekłość postępowania administracyjnego powinna wyglądać jak każde pismo procesowe i spełniać wymogi formalne:
– W treści skargi powinno znaleźć się żądanie stwierdzenia przewlekłości postępowania administracyjnego w sprawie – jest to żądnie w zasadzie najważniejsze i jedyne w tym postępowaniu. Takie żądanie przedstawiamy na samym początku pisma: „wnoszę o stwierdzenie przewlekłości…..”.
– Następnym ważnym elementem jest uzasadnienie skargi polegające na przytoczeniu wszelkich okoliczności dotyczących naszego żądania – kiedy wszczęto zaskarżone postępowanie, kiedy odbyły się posiedzenia i jak często, ile trwa już zaskarżone postępowanie i czy są widoki na jego szybkie zakończenie. Można wskazać także okoliczności, uzasadniające że przez przewlekłość roszczenie zgłoszone w tym postępowaniu straciło sens lub w tym momencie jest już zbędne i naraziło nas na znaczne szkody (2).

W czasie trwania postępowania mogliśmy zostać narażeni na straty finansowe, wynikające z tego, że w czasie trwania postępowania które było przewlekłe – drastycznie zmieniły się okoliczności, które skłoniły nas do rozpoczęcia czy wzięcia udziału w takim postępowaniu. Badając taką skargę sąd administracyjny czy Naczelny Sąd Administracyjny zbada:
– prawidłowość i terminowość czynności podjętych przez sąd, czy były one konieczne dla tej sprawy i wynikały z jej specyfiki
– charakter i stopień zawiłości sprawy, który mógłby uzasadniać niektóre posunięcia sądu czy organu administracji
– a także zachowanie się samej strony, która wniosła skargę na przewlekłość postępowania.

Organy administracji publicznej przy załatwianiu spraw mają obowiązek załatwiania ich bez „zbędnej zwłoki”. Średnio czas takiego postępowania przed organem administracji powinien trwać około miesiąca, w przypadku skomplikowanych rozstrzygnięć termin ten może zgodnie z ustawa wynosić 2 miesiące (3). Każde przedłużenie załatwienia sprawy wymaga poinformowania stron przez organ rozpatrujący sprawę o zwłoce, podać przyczyny opóźnienia oraz wskazać termin w którym sprawa zostanie rozpatrzona. Obowiązek ten musi być wykonywany w każdej sytuacji, nawet gdy nie z winy danego urzędu załatwienie sprawy się przedłużyło.

Skarga na przewlekłość (czy nawet bezczynność organu) wnosi się osądu administracyjnego, zgodnie z nowelizacją kodeksu postępowania administracyjnego, która ma wejść w życie w kwietniu 2011 roku. Wnosi się ją do sądu przełożonego nad organem, który wyznaczy dodatkowy nieprzekraczalny termin i zbada, z winy jakiego pracownika urzędu taka przewlekłość nastąpiła. Jeżeli jednak sprawa nadal nie zostanie zamknięta w wyznaczonym czasie, sąd będzie mógł wymierzyć organowi grzywnę i tym razem kara to ma zostać wyegzekwowana. Poza tym formalne wymyki, by uniknąć zakończenia sprawy mają już nie zadziałać. Urzędy często pozorowały działania od czasu do czasu podejmując jakieś formalne kroki, które należało uznać w świetle prawa za ich „działanie”. Obecnie liczy się termin załatwienia sprawy uzależniony od jej rzeczywistego skomplikowania.

Jeżeli w trakcie trwania postępowania nie zaskarżyliśmy jego przewlekłości zawsze możemy dochodzić odszkodowania od Skarbu Państwa za przewlekłe działanie administracji, które spowodowało w naszym przypadku znaczną szkodę. Taki pozew składa się dopiero po prawomocnym zakończeniu przewlekłego postępowania (4).

Źródła:
1) Art.4 ust. 3 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z dnia 16 sierpnia 2004 r.)
2) Art. 6 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z dnia 16 sierpnia 2004 r.)
3) Art. 35 §3 kodeksu postępowania administracyjnego
4) Art. 417 k.c.