Istotą umowy przedwstępnej jest zagwarantowanie stronom, że w przyszłości zostanie zawarta umowa przyrzeczona (definitywna, ostateczna). Umowa przedwstępna zawiera zobowiązanie stron do zawarcia w przyszłości oznaczonej umowy, której główne (istotne) postanowienia powinny zostać już wskazane w umowie przedwstępnej. Kolejnym bardzo ważnym elementem jest zakreślenie terminu dla stron, w którym mogą one żądać zawarcia umowy przyrzeczonej. Jeżeli strony (z różnych powodów) nie oznaczą w umowie przedwstępnej terminu dla zawarcia umowy przyrzeczonej zgodnie z postanowieniami kodeksu cywilnego – powinna ona być zawarta w odpowiednim terminie wyznaczonym przez stronę uprawnioną do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej. Jednakże, jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej nie został wyznaczony termin do zawarcia umowy przyrzeczonej, nie można żądać jej zawarcia.
Kodeks cywilny nie wymaga dla zawarcia umowy przedwstępnej żadnej szczególnej formy. Jednakże w niektórych przypadkach kwestia formy zawarcia umowy przedwstępnej ma znaczenie dla skutecznego żądania zawarcia pomiędzy stronami umowy przyrzeczonej. Może bowiem zdarzyć się sytuacja, gdy strona, która w umowie przedwstępnej zobowiązała się przenieść własność nieruchomości – uchyla się od zawarcia umowy przyrzeczonej. Wówczas w przypadku, gdy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom, od których zależy ważność umowy przyrzeczonej, w szczególności wymaganiom co do formy, strona uprawniona może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej. Wynika stąd jasno, że umowa przedwstępna dotycząca nieruchomości zawarta w formie pisemnej jest ważna, lecz strona nie może żądać zawarcia umowy przyrzeczonej. Inaczej jest w sytuacji, gdy umowa przedwstępna dotycząca nieuchronności została zawarta w formie właściwej dla umowy przyrzeczonej – w formie aktu notarialnego.
Powyższe uwagi mają znaczenie zwłaszcza w kontekście zawarcia umowy przedwstępnej z deweloperem. Ustawa o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego i domu jednorodzinnego z 16 września 2011 r. (zwana potocznie: ustawą deweloperską) nie zakłada zachowania dla umowy przedwstępnej formy aktu notarialnego, stąd też w tym zakresie to kupujący powinien wykazać się czujnością.
