W zamian za przeniesienie własności mieszkania (np. z rodziców na dzieci), nabywcy zobowiązują się zapewnić zbywcy nieruchomości dożywotnie mieszkanie i utrzymanie. Przyjmują więc zbywcę jako domownika i umożliwiają mu zajmowanie oznaczonego pomieszczenia lub pomieszczeń mieszkalnych przeznaczonych np. do przyrządzania posiłków, snu, wypoczynku i zaspokajania innych potrzeb życiowych oraz urządzeń przeznaczonych do wspólnego użytku wszystkich mieszkańców. [1]
Nabywca nieruchomości zobowiązuje się także do dostarczania zbywcy niezbędnych do jego prawidłowego funkcjonowania produktów i usług, takich jak jedzenie, ubrania czy światło i opał. Ma też obowiązek zapewnić mu odpowiednią pomoc, pielęgnować w chorobie oraz w razie śmierci zająć się jego pogrzebem.
Szczegółowe regulacje dotyczące służebności określać powinna umowa zawarta między właścicielem nieruchomości a nabywcą. Dlatego niezwykle istotne jest, aby bardzo precyzyjnie ustalić w niej zakres służebności. Brak takiego uregulowania dość często doprowadza do nieporozumień i konfliktów. Warto pamiętać, że taka umowa musi mieć formę aktu notarialnego.
Prawo przewiduje sytuacje, gdy właściciel nieruchomości obciążonej może zażądać zniesienia służebności za wynagrodzeniem. Jest to możliwe wtedy, gdy pomiędzy nabywcą a dożywotnikiem dojdzie do pogorszenia stosunków i służebność stała się dla zbywcy szczególnie uciążliwa.[2] Gdy mieszkanie pod wspólnym dachem wydaje się już niemożliwe, wówczas każda ze stron może wystąpić do sądu o zamianę niektórych uprawnień wynikających z umowy służebności i zamienienia jej na dożywotnią rentę. Zbywca może się o to starać wówczas, gdy osoba, na rzecz której dokonał obciążenia nieruchomości, dopuściła się rażących uchybień przy wykonywaniu swojego prawa. [3]
Z reguły służebność wygasa najpóźniej wraz ze śmiercią uprawnionego [4], jednak prawo umożliwia stronom zawarcie porozumienia, zgodnie z którym po śmierci uprawnionego służebność mieszkania przysługiwać będzie jego dzieciom, rodzicom i małżonkowi. [5]
Służebności mieszkania nie można nabyć przez zasiedzenie. [6]
Źródła:
[1] art. 285 i art. 296 kodeksu cywilnego
[2] art. 302 kodeksu cywilnego
[3] art. 294 kodeksu cywilnego
[4] art. 303 kodeksu cywilnego
[5] art. 299 kodeksu cywilnego
[6] art. 301 par. 2 kodeksu cywilnego
[7] art. art. 304 kodeksu cywilnego
Czy informacje zawarte w artykule okazały się pomocne? Zapraszam do komentowania.
