Jak stanowi Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym. [1]
Dobre imię człowieka, tak jak i inne dobra osobiste, do których zalicza się w szczególności zdrowie, wolność, swobodę sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnicę korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukową, artystyczną, wynalazczą i racjonalizatorską, pozostaje pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. [2]
Dlatego ten, którego dobre imię zostało naruszone, ma prawo dochodzenia roszczeń o charakterze niemajątkowym i majątkowym. Może więc żądać zaniechania działania, które godzi w jego dobre imię oraz dopełnienia czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia dobra osobistego, a w szczególności do złożenia oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Może też domagać się zadośćuczynienia lub zapłaty stosownej kwoty na wskazany cel społeczny. [3]
Ale uwaga, aby móc dochodzić naruszenia ochrony dóbr osobistych, w tym dobrego imienia, naruszenie to musi być bezprawne, nie może następować za zgodą uprawnionego oraz nie powinno wynikać z naruszenia prawa podmiotowego.
Ochroną dóbr osobistych przeciwko czci zajmuje się również prawo karne. Zgodnie z przepisami kodeksu karnego, ten, kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. [4]
Takiej samej karze podlega ktoś, kto znieważa inną osobę w jej obecności albo choćby pod jej nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do tej osoby dotarła. [5]
W przypadku procesu cywilnego o tym, czy do naruszenia dobrego imienia rzeczywiście doszło, decyduje sąd. W tym przypadku to na pozwanym ciąży obowiązek wykazania istnienia okoliczności usprawiedliwiających jego działanie. Natomiast jeżeli przestępstwo to ścigane jest na drodze procesu karnego, odbywa się z oskarżenia prywatnego. [6] Oznacza to, że tzn. impulsem rozpoczynającym postępowanie jest akt oskarżenia pokrzywdzonego.
Forma polubownego zakończenia sporu
Chcąc unikną sporu sądowego, osoba, której dobre mię zostało zszargane, może wezwać stronę przeciwną do przeprosin. Zawsze warto przecież spróbować porozumieć się bez udziału sądu.
Źródła:
[1] art. 47 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
[2] art. 23 kodeksu cywilnego
[3] art. 24 kodeksu cywilnego
[4] art. 212 kodeksu karnego
[5] art. 216 kodeksu karnego
[6] art. 212 par. 4 i art. 216 par. 5 kodeksu karnego
Czy informacje zawarte w artykule okazały się pomocne? Zapraszam do komentowania.
