Czy moje dziecko rozwija się prawidłowo?

Rodzicowi często trudno jest określić czy jego dziecko rozwija się według kryteriów przewidzianych dla określonej grupy wiekowej. Dlatego też niezmiernie ważne jest regularne zasięgnie opinii specjalistów. Jeśli dziecku nie dolega nic poważnego, wystarczą wizyty u lekarza pediatry w najbliższej przychodni zdrowia. Wizyty niekoniecznie muszą odbywać się tylko w przypadku choroby maluszka, ale mogą być zwykłymi wizytami kontrolnymi. Lekarz wtedy zbada i zważy brzdąca i przeprowadzi ogólne badanie lekarskie. Ważna jest też bieżąca obserwacja rozwoju dziecka przez rodziców i w razie jakichkolwiek wątpliwości – konsultacja specjalistyczna.

Podstawowym kryterium oceniającym prawidłowość rozwoju stanowią siatki centylowe. Są to tabele obrazujące wykresy wzrostu, wagi i obwodu głowy dla danego wieku oraz proporcje między nimi. Siatki stworzono w oparciu o kilkuletnie badania dużej populacji maluchów. Opracowano je osobno dla dziewczynek i chłopców, dla dzieci młodszych i starszych. Średnim wynikiem jest 50. centyl (wynik w tej granicy oznacza, że połowa maluszków w tym samym wieku ma identyczny wynik). Granice normy wyznaczone są pomiędzy 3. a 97. centylem. Minimalny centyl obejmuje dzieci najdrobniejsze, maksymalny – największe. Siatki centylowe wydrukowane są w każdej książeczce zdrowia dziecka. Można prowadzić wykresy pomiarów własnego maluszka. Połączenie linią punktów z pojedynczych pomiarów utworzy „krzywą rozwoju” maluszka. Warto jest przyjrzeć się jak ona przebiega. Jeśli nie pokrywa się ze średnią na poziomie 50. centyla, ale wznosi się regularnie, to nie ma powodu do niepokoju. Po prostu nasza pociecha jest większa lub mniejsza od rówieśników.

W takich przypadkach (zwłaszcza w sytuacji wyniku poniżej normy rozwojowej, sugerującej zaburzenia rozwojowe) wskazana jest konsultacja pediatryczna.

Szczególnie newralgiczny jest dla rodziców rozwój ich pociech w dwóch pierwszych latach życia, zwłaszcza w pierwszym roku. To czas ogromnych przemian dziecka, zdobywania nowych umiejętności i niestety porównywania poziomu osiągnięć własnego malucha do rozwoju innych szkrabów. Młodzi rodzice często zastanawiają się czy maluszek siada, raczkuje, wstaje, chodzi itd. stosownie do wieku. Emocje i radości mieszają się z obawami. Zmorą rodzicielstwa jest często prześciganie się w umiejętnościach dzieci. „Twój Adaś jeszcze nie siada? Mój Tomek już raczkuje i próbuje wstawać!”, „Twoja Kasia ma dopiero dwa ząbki? Ania ma siedem i już widać kolejne”… Podobne rozmowy nakręcają spiralę chęci przyspieszania rozwoju. Rodzice często zapominają, że na przykład zbyt wczesne sadzanie dziecka, choćby pomiędzy poduchami, może przynieść więcej szkody niż pożytku.

Ważny jest spokój, wsłuchanie się w potrzeby dziecka i PODĄŻANIE za nim. Maluszki rozwijają się w różnym tempie, nie można wrzucić wszystkich do jednego worka. O ile siatki centylowe wskazują normy, które dość łatwo jest ustalić i dzięki którym można ewentualnie pobudzić rozwój (na przykład dokarmiać słabo przybierającego na wadze szkraba), o tyle pojawianie się kolejnych osiągnięć jest sprawą bardzo indywidualną. Pamiętajmy, że jeśli maluszek nie siada w miesiącu przyjętym przez bardzo ogólny schemat rozwojowy, nie oznacza, że jego rozwój jest zaburzony. Można próbować stymulować, zachęcać, ale nie zmuszać. Na wszystko przyjdzie czas. Miłość dorosłych, przytulanie, spokojne i życzliwe podejście jest najlepszym stymulatorem rozwoju. Nie zapominajmy również o koniecznej bliskości mamy i o zaspokajaniu potrzeb maluszka.

Wiedzmy, że porównując własne dziecko z innym wyrządzamy mu krzywdę, nie doceniając jego osiągnięć, a sobie przysparzamy zmartwień, bo zawsze znajdzie się coś, co według zasłyszanych opinii powinno już opanować. Nie warto też zaczytywać się w poradnikach z cyklu „co dziecko w danym wieku umieć powinno”. Dane i wymagania tam zawarte są naprawdę orientacyjne. Może zdarzyć się tak, że maluch nie opanuje w danym momencie połowy zawartych tam wskazówek. Lepiej jest cieszyć się tym, co dziecko już umie i radować się czasem z nim spędzanym.