W myśl postanowień Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zakazane są wszelkie ograniczenia swobody przedsiębiorczości obywateli jednego Państwa Członkowskiego na terytorium innego Państwa Członkowskiego. [1] Obywatele każdego z Państw Członkowskich mają więc prawo do podejmowania działalności gospodarczej na terenie innego Państwa Członkowskiego i w związku z tym mogą:
– korzystać ze swobodnego przemieszczania się – a zatem prawa do wjazdu i pobytu na terenie innego państwa UE w celu podjęcia tam i prowadzenia (wykonywania) działalności gospodarczej na własny rachunek ;
– zakładać przedsiębiorstwa i kierować (zarządzać) nimi na terenie innego Państwa Członkowskiego;
– mają prawo do tworzenia przedstawicielstw, filii, agencji, oddziałów na terenie innego państwa członkowskiego, niż siedziba główna przedsiębiorstwa;
– korzystać z zasady narodowego traktowania, co oznacza, że obywatel przybywający do państwa UE korzysta z takich samych unormowań prawnych w zakresie tworzenia i prowadzenia przedsiębiorstwa, jak obywatele tego państwa (na warunkach określonych przez ustawodawstwo Państwa przyjmującego dla własnych obywateli).
Działalność gospodarcza, w orzecznictwie TSUE (Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej), polega na podejmowaniu rzeczywistych działań o charakterze zarobkowym z wykorzystaniem stałej infrastruktury w innym państwie UE na czas nieokreślony. Taka definicja pozwala odróżnić w praktyce swobodę świadczenia usług (podlegającą nieco mniejszemu rygoryzmowi prawnemu) od swobody przedsiębiorczości.
Przedsiębiorstwo w innym państwie członkowskim może założyć i prowadzić nie tylko osoba fizyczna (działalność gospodarcza), lecz także osoba prawna – spółka. Według prawa Unii Europejskiej w zakresie swobody przedsiębiorczości spółki założone zgodnie z ustawodawstwem Państwa Członkowskiego i mające swą statutową siedzibę, zarząd lub główne przedsiębiorstwo wewnątrz Unii są traktowane jak osoby fizyczne mające przynależność Państw Członkowskich. [2] Jako spółki należy postrzegać spółki prawa cywilnego lub handlowego, a także spółdzielnie oraz inne osoby prawne prawa publicznego lub prywatnego, z wyjątkiem spółek, których działalność nie jest nastawiona na osiąganie zysków.
Z orzecznictwa TSUE wynika, że zasady równego traktowania i skuteczności w realizowaniu swobody przedsiębiorczości należy rozumieć szeroko. Państwo członkowskie nie może wykluczać określonej kategorii podmiotów gospodarczych z procedury przetargowej, do jakiej przystępują, a następnie pozbawiać ich możliwości uzyskania koncesji na wykonywanie danej działalności gospodarczej, jeżeli takie zasady obowiązują obywateli tego państwa. Państwa członkowskie nie mogą chronić pozycji rynkowej uzyskanej przez działające gospodarcze założone przez obywateli tego państwa, gdyż jest to sprzeczne ze swobodą przedsiębiorczości. Zasady podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej w danym państwie (także procedury dotyczące przetargów i zasad udzielania koncesji) powinny być sformułowane w sposób jasny i precyzyjny. [3]
Także polskie sądy w swoim orzecznictwie biorą pod uwagę swobodę przedsiębiorczości w zakresie chociażby rozliczeń podatkowych. Przykładowo należy wskazać na orzeczenie, które potwierdza, że prawo unijne zezwala na odliczenie od dochodu spółki macierzystej straty poniesionej przez oddział spółki, położony na terytorium innego niż spółka macierzysta państwa członkowskiego. [4]
Źródła:
[1]Art. 49 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) (Dz.U.2004.90.864/2)
[2] Art. 54 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) (Dz.U.2004.90.864/2)
[3]Por. tezy Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (Czwarta Izba) Włochy przeciwko Marcellowi Coście i Ugowi Cifonemu z dnia 16 lutego 2012 r. Sprawy połączone C-72/10 i C-77/10 (LexPolonica nr 3043247)
[4] Por. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 30 listopada 2010 r. I SA/Gl 638/2010 (LexPolonica nr 2476415)
Czy informacje zawarte w artykule okazały się pomocne? Wypowiadajcie się w komentarzach.
