Jakie obowiązki ma pracodawca po śmierci pracownika?

Pracodawca w okresie do 7 dni od dnia śmierci pracownika ma obowiązek wystawić świadectwo pracy. Ma też obowiązek w tym terminie wyrejestrować zmarłego pracownika z ubezpieczeń społecznych.

Oprócz świadectwa pracy pracodawca ma obowiązek wypłacić wszystkie należności zmarłego pracownika. Są to prawa majątkowe ze stosunku pracy, które przynależą członkom rodziny. Należą do nich: wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca, ekwiwalent za urlop oraz za środki czystości. Ponadto „pracodawca ma obowiązek wystawić rodzinie pracownika odprawę pośmiertną, czyli jednorazowe świadczenie pieniężne. Jej wysokość związana jest z okresem zatrudnienia pracownika. Jest to jednomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat, trzymiesięczne wynagrodzenie, jeżeli okres zatrudnienia był dłuższy niż 10 lat oraz sześciomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat. Jeśli pracownik był zatrudniony u kilku pracodawców, rodzinie przysługuje odprawa od każdego z pracodawców”(2). Komu należą się prawa majątkowe? Kto jest upoważniony do ich otrzymania? „Prawa majątkowe ze stosunku pracy po zmarłym przysługują w równych częściach małżonkowi oraz innym osobom spełniającym warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej, nawet jeśli osoba ta owej renty nie otrzymuje”(3). Prawa majątkowe nie przechodzą na małżonka jeśli była stwierdzona separacja. W przypadku rozwodu małżonek zmarłego jest upoważniony do świadczeń po zmarłym jeśli jest uprawniony do renty rodzinnej.

Zdarza się, że świadczenia te nie są wypłacane tylko wchodzą do masy spadkowej. Sytuacja taka ma miejsce w momencie gdy pracownik nie był żonaty (zamężny), albo małżonek zmarł, nie miał dzieci, albo dzieci jego nie mają prawa do renty rodzinnej (bo np. są już dorosłe). Wówczas pracodawca wypłaca należne świadczenia spadkobiercom zmarłego pracownika.

Istnieje także sytuacja, kiedy odprawa pośmiertna nie przysługuje uprawnionym do niej członkom rodziny. Ma to miejsce wówczas „kiedy pracodawca ubezpieczył pracownika na życie, a odszkodowanie wypłacone przez instytucję ubezpieczeniową jest nie niższe niż przysługująca odprawa pośmiertna. W przypadku, gdy odszkodowanie jest niższe od odprawy pośmiertnej, pracodawca jest obowiązany wypłacić rodzinie kwotę stanowiącą różnicę między tymi świadczeniami”(4).

1) Art.631 §1 K.P.
2) Art. 93 §1 K.P.
3) Art. 631 §2 K.P
4) Art. 93 §1 K.P.

Źródła:

1) Kodeks Pracy, Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. (Dz.U.1974 Nr 24 poz.141.)
2) Serwis Informacyjny ZUS http://www.zus.pl/
3) Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm.).
4) Wyrok SN z 22 stycznia 2004 r., I PK 341/03, OSNP 2004/23/398.