Ocena pracy jest wielokrotnie powtarzanym procesem, działa na zasadzie cyklu. Osiągnięte efekty są punktem wyjścia do zaplanowania kolejnych działań, które znów są oceniane i znów planujemy kolejne etapy rozwoju. Stosowanie takiego systemu ocen związane jest z innymi systemami zarządzania personelem i powinno być z nimi spójne. Mam tu na myśli między innymi:
– system wynagrodzeń;
– system rozwoju i rekrutacji wewnętrznych.
Ocena okresowa pomaga więc zdiagnozować potrzeby szkoleniowe, pozwala zdecydować, czy szkolenie jest dobrym rozwiązaniem na zaistniałe braki w kompetencjach. Systemy wynagradzania natomiast mogą korzystać z informacji wynikających z oceny pracownika przy przyznawaniu różnego rodzaju premii. Już nie wspomnę o tym, że systemy tego typu pozwalają planować awanse, zwolnienia i przesunięcia.
Istnieje kilka systemów ocen, które pracują w oparciu o różne kryteria. Mamy tu więc kryteria kompetencyjne, behawioralne, efektywnościowe lub formy mieszane. W niektórych systemach pracowników oceniają szefowie, w innych dokonywana jest samoocena przez samego pracownika. Zawsze jednak kryteria powinny być jasno i precyzyjne sformułowane, by uniknąć poczucia niesprawiedliwości, czy konfliktów między pracownikiem a oceniającym lub między ocenianymi, jeśli nie zostanie zachowana zasada poufności, co przy silnym poczuciu krzywdy zdarza się dość często.
Poza kryteriami istotna jest też odpowiednia skala ocen. Skala pozwala określić wynik uzyskany przez pracownika. Może to być na przykład skala punktowa.
Przy ocenianiu zdarza się kilka standardowych błędów, o których warto wspomnieć:
– samospełniające się proroctwo – uważając, że pani Krysia jest niemiła, zachowujemy się w stosunku do niej oschle, więc nawet gdyby pani Krysia była niezwykle sympatyczna, to wobec nas jest zdystansowana, bo traktujemy ją oschle. Słowem, sami własnym zachowaniem sprawiamy, że nasza opinia o pani Krysi staje się prawdą. Ocena pani Krysi będzie więc dla niej krzywdząca.
– efekt aureoli – lepiej oceniamy osoby atrakcyjne, uśmiechnięte
– efekt golema – gorzej oceniamy osoby, które wywarły na nas złe wrażenie, na przykład osoby mało atrakcyjne
– brak obiektywizmu – ocenianie innych poprzez pryzmat własnych przekonań, doświadczeń
– efekt stałej ekspozycji – lepsze ocenianie osób, które częściej napotykamy w miłych lub neutralnych dla nas okolicznościach.
Zdarzyło się Wam zostać źle ocenionym przez pracodawcę? Jak myślicie co mogło być powodem jego zbyt pochopnej opinii?
