Uprawnienie małżonka do żądania alimentów nie wygasa jednakże w chwili orzeczenia rozwodu – o czym należy pamiętać. Także po rozwodzie małżonek rozwiedziony może złożyć powództwo o zasądzenie alimentów od byłego współmałżonka, aczkolwiek zasady dochodzenia takich alimentów charakteryzują się pewnymi odmiennościami od ogólnych reguł związanych z obowiązkiem alimentacyjnym. Art. 60 k.r.o. wskazuje przesłanki roszczeń alimentacyjnych między rozwiedzionymi małżonkami, stanowiąc, że w okolicznościach określonych przepisami tego artykułu rozwiedziony małżonek może żądać środków utrzymania od drugiego rozwiedzionego małżonka. W pozostałych przypadkach (nie omówionych w art. 60 k.r.o.) zasądzenie alimentów na rzecz małżonka może nastąpić na zasadach ogólnych – tzn. dotyczących obowiązku alimentacyjnym między krewnymi.
Specyfika roszczenia alimentacyjnego określonego w art. 60 k.r.o. polega także na czasowym jego ograniczeniu. Zgodnie z prawem obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa. Zasadą bowiem jest, że zakładając nową rodzinę – obowiązkiem małżonków jest wzajemna troska o siebie, stąd utrzymywanie małżonka, który ma wsparcie w nowo zawartym małżeństwie byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Wyjątkiem od tej zasady jest okoliczność, gdy zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia. Wówczas obowiązek alimentacji wygasa także z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu. [1] Możliwość przedłużenia tego okresu leży wyłącznie w gestii sądu, który ze względu na wyjątkowe okoliczności i na zgłoszone żądanie uprawnionego, może przedłużyć wymieniony termin pięcioletni.
Oprócz powyższych okoliczności, przy orzekaniu o obowiązku alimentacyjnym wobec małżonka po rozwodzie – a także o zakresie tego obowiązku – decydują okoliczności związane z orzeczeniem rozwodu. Ważną okolicznością jest orzekanie winy o rozkładzie pożycia małżeńskiego. Małżonek, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który dodatkowo znajduje się w niedostatku – może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego. [2] Taka sytuacja ma miejsce w przypadku rezygnacji stron z orzekania o winie, lub gdy uprawnionym do alimentów jest małżonek niewinny rozkładu pożycia małżeńskiego, ewentualnie w sytuacji, gdy sąd nie dopatrzył się wyłącznej winy po żadnej ze stron i uznał je obie za winne w części rozpadu małżeństwa. Kolejną przesłanką jest wówczas niedostatek, który jest przesłanką dla orzeczenia w takim wypadku alimentów. Można zatem uznać, że w powyższym przypadku – zasady orzekania o alimentach między małżonkami rozwiedzionymi są zbliżone do ogólnych zasad alimentacji względem krewnych.
Prawodawca uznał jednocześnie, że małżonek niewinny rozkładu pożycia małżeńskiego (gdy to druga strona została uznana wyłącznie winną rozpadu małżeństwa) zasługuje na większą ochronę, niż ta wskazana w § 1 analizowanego przepisu. Zgodnie z prawem, jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku. [3] Małżonek niewinny w powyżej wskazanym przepisie nie musi wykazywać, że znajduje się w niedostatku – by skutecznie dochodzić świadczeń alimentacyjnych. Wystarczy, że przywoła wyrok rozwodowy z orzeczeniem o wyłącznej winie współmałżonka oraz podniesie, że w czasie trwania małżeństwa żył na znacznie wyższej stopie życiowej niż obecnie – co oznacza, że pogorszyła się jego sytuacja ekonomiczna.
Źródła:
[1] Art. 60 § 3 k.r.o.
[2] Art. 60 § 1 k.r.o.
[3] Art. 60 § 2 k.r.o.
Czy przepisy odnośnie alimentów są dla Was przejrzyste? Zabierzcie głos w komentarzach.
