Powołując się na art. 18 Kodeksu karnego, za przestępstwo odpowie nie tylko osoba, która dokonała czynu zabronionego samotnie lub z inną sobą bądź w porozumieniu z nią, ale również osoba, która kieruje wykonaniem przestępstwa przez inną osobę lub która wykorzystując uzależnienie drugiego człowieka od siebie, poleca mu wykonanie czynu zabronionego.
Podżeganie i pomocnictwo
W tym miejscu należy rozróżnić współudział w przestępstwie oraz podżeganie i pomocnictwo. Podżeganiem będzie przypadek nakłaniania drugiej osoby od popełnienia przestępstwa. Natomiast za pomocnictwo przy dokonaniu przestępstwa odpowie ten, kto w zamiarze dokonania przez drugą osobę czynu zabronionego swoim zachowaniem ułatwi jego popełnienie, m.in. poprzez dostarczenie narzędzia, środka transportu, a nawet udzielając rady lub informacji. Za pomocnictwo odpowiadać będzie również osoba, która wbrew prawnemu, szczególnemu obowiązkowi niedopuszczenia do popełnienia czynu zabronionego poprzez swoje zachowanie ułatwia drugiej osobie popełnienie tego czynu.
Sąd za podżeganie lub pomocnictwo wymierzy karę w granicach, które przewidziane są za dokonanie danego przestępstwa.
Współudział
Należy wiedzieć, że oskarżony o współudział będzie odpowiadał za dokonanie przestępstwa w sposób całościowy, nawet jeżeli jego funkcja ograniczała się do stania na czujce. Aby został postawiony zarzut współuczestnictwa, musi zostać udowodniona istotna rola, funkcja każdej z osób, która brała udział w przestępstwie. Ponadto udowodnione zostać musi porozumienie między osobami oskrżonymi o przestępstwo, którego przedmiotem jest popełnienie tego przestępstwa. Nie chodzi tu o żadną pisemną formę porozumienia, wystarczy, że będzie to umówienie się w celu dokonania czynu zabronionego.
Przykłady kar za współudział
Warto zaznaczyć, że bez udziału osoby posądzonej o współudział zazwyczaj do przestępstwa by nie doszło. I tak np. przy kradzieży z włamaniem pojawia się oskarżenie o współudział dla osoby, która np. wybiła szybę w samochodzie, a druga osoba zabrała radio (bo ta druga nie miała narzędzia albo wystarczającej siły, żeby zbić tę szybę). Dla takiej osoby przewidziana jest kara od 1 roku do 10 lat pozbawienia wolności (art. 279 kk).
W przypadku pobicia grozi kara pozbawieni wolności do lat 3. Jeśli natomiast wskutek pobicia ofiara doznała poważnego uszczerbku na zdrowiu, wówczas kara wzrośnie nawet do 8 lat. Natomiast jeżeli ofiara umrze, wtedy przewidziano karę do 10 lat pozbawienia wolności (art. 158 kk).
W przypadku morderstwa osobie oskarżonej o współudział grozić może kara od 8 lat do 25 lat pozbawienia wolności lub też kara dożywotniego pozbawienia wolności (art. 148 kk).
Złagodzenie kary
Ustawodawca przewiduje złagodzenie kary lub też odstąpienie od jej wymierzenia dla współdziałającego, który dobrowolnie zapobiegł dokonaniu czynu zabronionego
Czy kary za współudział powinny być równie wysokie jak dla sprawców? Jakie jest Wasze zdanie?
