Istnieją dwie sytuacje, gdy bez konieczności orzekania o rozwodzie stron (a nawet bez wnoszenia powództwa o rozwód) sąd może przyznać alimenty jednemu z małżonków. Pierwsza taka instytucja przewiduje wydanie przez sąd nakazu wypłaty wynagrodzenia lub jego części do rąk jednego z małżonka (1). Nakaz sądu jest wydawany na wniosek drugiego z małżonków, który w uzasadnieniu takiego wniosku powinien udowodnić, że:
– małżeństwo stron formalnie istnieje, a małżonkowie mogą pozostawać nawet we wspólnym pożyciu (mieszkać w jednym domu, utrzymywać relacje erotyczne itp.)
– jeden z małżonków, przeciwko któremu sąd ma orzec nakaz wypłaty wynagrodzenia, nie spełnia swoich obowiązków w zakresie przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny
– zaspokajanie potrzeb rodziny to nie tylko opłacanie rachunków czy łożenie na żywność i utrzymanie, także małżonek zajmujący się domem i dziećmi zaspokaja w równym stopniu potrzeby rodziny przez swoje osobiste starania – nie musi zarabiać, aby wykonywać swoją „połowę” obowiązków (2)
– małżonek, który pracuje- przeznacza zarobione przez siebie pieniądze wyłącznie na swoje potrzeby, nie troszcząc się o los rodziny – wydaje je na wyłącznie swoje przyjemności, alkohol, gry hazardowe
Jak wskazuje ustalona judykatura Sądu Najwyższego wyrażona w Uchwale z dnia 16 grudnia 1987 r. (III CZP 91/86): „małżonek może dochodzić zaspokajania potrzeb na zasadzie art. 27 k.r.o. zarówno wtedy, gdy rodzinę tworzą małżonkowie i dzieci będące na ich utrzymaniu, jak i wtedy, gdy w rodzinie dzieci takich nie ma.” Separacja faktyczna małżonków nie wpływa na kształt tego obowiązku – nawet zupełne zerwanie pożycia małżeńskiego nie wpływa na uchylenie obowiązku przewidzianego w art. 27 k.r.o.
Alimenty bez orzekania o rozwodzie sąd może orzec także w odniesieniu do małżonków, którzy wnieśli do sądu o ustanowienie między nimi separacji. Separacja, mimo że nie rozwiązuje małżeństwa, ma takie same skutki jak rozwód w zakresie spraw majątkowych małżonków, opieki nad dziećmi itp. W orzeczeniu sądu o ustanowieniu separacji pomiędzy stronami (w zależności od tego, która strona została uznana za winną rozkładu pożycia małżeńskiego) alimenty są na wniosek ustalane:
– Dla małżonka nie będącego wyłącznie winnym rozkładu pożycia, który znajduje się w niedostatku – wówczas ma znaczenie, jakie są usprawiedliwione potrzeby takiego małżonka, jak bardzo pogorszyły się jego warunki materialne po separacji
– Jeżeli małżonek niewinny żąda alimentów po orzeczeniu separacji – nie musi on pozostawać w niedostatku, wystarczy, że spadła stopa życiowa na której małżeństwo żyło razem
Uwaga!
Podobnie, małżonek żądający zasądzenia alimentów po separacji – może domagać się ich dla sobie, oraz dla dzieci, które po jego opieką się znajdują. W każdym przypadku należy dokładnie wskazać, jakie są usprawiedliwione potrzeby osoby dla której chcemy alimenty uzyskać. Takie zestawienie miesięcznych wydatków powinno zawierać szczegółowo wymienione potrzeby czy to dziecka, czy małżonka.
Źródła:
1) Art. 28 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
2) Art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
Co myślicie o powyższych zapisach? Czy powinno się przyznawać alimenty bez rozwodu? Podzielcie się opiniami.
