1. Na czym polega umowa cesji?
Stronami takiej umowy są dotychczasowy wierzyciel (zwany w tej umowie cedentem) oraz osoba trzecia, która nabywa dług i wstępuje w prawa wierzyciela (zwana cesjonariuszem). Pomimo faktu, że umowa cesji dotyczy osoby dłużnika i zaciągniętego przez niego zobowiązania, umowa cesji może zostać zawarta bez zgody, a nawet bez wiedzy dłużnika. Zgoda dłużnika do przeniesienia wierzytelności jest wymagana, jeżeli zawierając umowę dłużnik i jego pierwszy wierzyciel przewidzieli taką klauzulę. Można umownie wyłączyć możliwość przeniesienia wierzytelności, zgodnie z zasadą swobody kontraktowania.
Umowa przeniesienia wierzytelności (umowa cesji) może zostać zawarta w formie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy – przenoszącej wierzytelność na nabywcę. Przeniesienie wierzytelności może nastąpić odpłatnie lub nieodpłatnie, w zależności od woli stron. Jeżeli przeniesieniu podlega wierzytelność wynikająca z wcześniej zawartej umowy (stanowiącej podstawę prawną długu) – ważność umowy cesji, zależy od tego, czy ważna jest umowa stanowiąca podstawę istnienia samej wierzytelności (1). Wierzytelność można przenieść przez zapis testamentowy (zapisując komuś nieściągnięty dług i uprawniając tym samym spadkobiercę do odzyskania wierzytelności przysługującej spadkodawcy).
Forma umowy cesji jest także uzależniona od formy umowy, z jakiej wynika wierzytelność – jeżeli wierzytelność stwierdzona jest na piśmie – umowa cesji również powinna zostać zawarta w tej formie (2).
2. Prawa nabywcy wierzytelności (cesjonariusza)
Wraz z wierzytelnością nabywca wierzytelności nabywa także wszelkie związane z wierzytelnością prawa, zwłaszcza – roszczenie o zapłatę zaległych odsetek (3).
Jeżeli dłużnik nie został zawiadomiony przez zbywcę wierzytelności o umowie cesji, zaś już po zawarciu tej umowy spłacił cedentowi zobowiązanie – cesjonariusz ma prawo żądać wydania mu pieniędzy przez cedenta, który przyjął nienależne mu już świadczenie.
Gdy po nabyciu wierzytelności przez cesjonariusza okaże się, że wierzytelność nie istnieje lub już dawno została wyegzekwowana – cedent odpowiada za to przed cesjonariuszem (4).
Jeżeli dłużnik w momencie zawarcia umowy cesji był niewypłacalny, cedent ponosi za to odpowiedzialność tylko w tym zakresie w jakim przyjął ją na siebie w momencie zawarcia umowy. Jeżeli przyjął na siebie odpowiedzialność – odpowiada za to przed cesjonariuszem.
3. Uprawnienia dłużnika
Dłużnik, który nie wiedział o zawarciu umowy cesji i spełnił świadczenie do rąk cedenta – spłacił zobowiązania, zaś cesjonariusz (nowy wierzyciel) nie może żądać od niego zapłaty po raz kolejny tego samego zobowiązania.
Dłużnik może podnieść przeciwko nabywcy wierzytelności wszystkie zarzuty, które przysługiwały dłużnikowi wobec cedenta w chwili, gdy dłużnik dowiedział się o umowie cesji (5).
Źródła:
1) Art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego
2) Art. 511 Kodeksu cywilnego
3) Art. 509 § 2 Kodeksu cywilnego
4) Art. 516 Kodeksu cywilnego
5) Art. 513 § 1 Kodeksu cywilnego
Zawieraliście kiedyś umowę cesji? Czego dotyczyła? Podzielcie się swoimi doświadczeniami.