Ustawa wyraźnie wskazuje, w jakich przypadkach praktykę rynkową przedsiębiorcy należy uznać za nieuczciwą. Są to wszelkie praktyki oparte na nieprawdziwych informacjach i wprowadzające w błąd co do rzeczywistej treści umowy, cech przedmiotu, kosztów umowy i innych świadczeń. Także zaniechana i braki w treści umowy, następnie uzupełnione przez przedsiębiorcę na swoją korzyść, należy uznać za nieuczciwe.
Zwłaszcza zaś należy za takie uznać reklamy-przynęty, które polegają na: propozycjach nabycia produktu po określonej cenie – bez ujawniania, że produkt nie spełnia żadnych norm jakości, na które powoływał się przedsiębiorca oferując go, reklama ukrywająca prawdziwe koszty umowy, rzeczywiste oprocentowanie (zwłaszcza w zakresie usług bankowych). Oprócz tego, za nieuczciwe i niezgodne z prawem uważa się reklamowanie produktów i usług, powołując się na twierdzenia, że produkt zwiększa szansę zwycięstwa w grach losowych, leczy choroby lub wady rozwojowe – jeżeli jest to niezgodne w prawdą, przekonywanie konsumenta, że produkt jest dostępny tylko na określony czas i dla ograniczonej liczby osób, zmierzając do zmuszenia konsumenta do podjęcia natychmiastowej decyzji o jego zakupie. Zakazane jest także dołączanie do ofert marketingowych formularzy zapłaty czy faktur, które mogą wywołać wrażenie, że już dokonaliśmy zamówienia określonych produktów i teraz musimy za nie zapłacić.
Za dokonywanie nieuczciwych praktyk grożą nie tylko kary (za przestępstwa i wykroczenia popełnione w tym zakresie), lecz najważniejsza dla konsumenta – możliwość dochodzenia swoich roszczeń w postępowaniu cywilnym. Konsument pokrzywdzony nieuczciwą praktyką rynkową, jeżeli jego interes został zagrożony lub naruszony przez działanie przedsiębiorstwa, może żądać w pozwie skierowanym do sądu przeciwko przedsiębiorcy:
– zaniechania stosowania nieuczciwej praktyki,
– usunięcia skutków tej praktyki,
– złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie,
– naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych – zwłaszcza (co istotne dla konsumenta) żądanie unieważnienia umowy z obowiązkiem wzajemnego zwrotu świadczeń oraz zwrotu przez nieuczciwego przedsiębiorcę kosztów poniesionych przez konsumenta i związanych z nabyciem towaru.
– można żądać także zasądzenia świadczenia pieniężnego na określony cel społeczny1
Wnosząc taki pozew konsument jest chroniony przez zasadę określającą ciężar dowodu – oznacza to, ze twierdząc w pozwie, że praktyka rynkowa przedsiębiorcy jest nieuczciwa, to na przedsiębiorcę przechodzi obowiązek wykazania przed sądem, że tak nie jest.2 Oczywiście, żądając zasądzenia odszkodowania, musimy wykazać, w jakim zakresie powiesiliśmy szkodę i jak wysoka ona była – przez wskazanie określonej sumy pieniężnej.
Nawiązując do przepisów prawa cywilnego, zakres odszkodowania obejmuje nie tylko poniesioną szkodę, lecz również utracone korzyści, jakie np. miały wiązać się z zakupem produktu.
Roszczenia konsumentów z tytułu nieuczciwych praktyk rynkowych przedawniają się z upływem 3 lat.
1 Art. 12 ust. 1 pkt. 1-5Ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym
2 Art. 13 Ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym
Czy uważacie, że polskie prawo w odpowiedni sposób reguluje tę kwestię? Dajcie znać w komentarzu.