Jak zwrócić towar zakupiony na raty?

Zgodnie z prawem, zawarcie umowy przez konsumenta – poza lokalem przedsiębiorstwa – oznacza przyznanie mu z mocy prawa uprawnienia do odstąpienia od takiej umowy bez podania przyczyny w ciągu 10 dni od dnia jej zawarcia.

Przez lokal przedsiębiorstwa rozumie się miejsce przeznaczone do obsługiwania publiczności i oznaczone zgodnie z przepisami o działalności gospodarczej. Najczęściej jest to siedziba przedsiębiorcy czy też odział, filia. [1] Umowa zawarta poza lokalem to umowa zawarta przez Internet, złożenie formularza z gazety, umowa zawarta przez telefon czy też w wyniku zorganizowanego poza lokalem przedsiębiorstwa zbierania ofert konsumentów w czasie odwiedzin przedsiębiorcy lub osoby działającej w jego imieniu w miejscu pracy konsumenta, w jego mieszkaniu albo w innym miejscu jego prywatnego pobytu. Oznacza to (a contrario), że zakup dokonany przez konsumenta na raty w sklepie nie daje mu prawa do skorzystania z odstąpienia od umowy we wskazanym terminie.

Zgodnie z art. 2 ust. 3 Ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, w razie odstąpienia od umowy umowa jest uważana za niezawartą, a konsument jest zwolniony z wszelkich zobowiązań. To, co strony świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu. Zgodnie ze stanowiskiem doktryny, „(…) za czynności zwykłego zarządu uznać należy wszelkie czynności mające na celu utrzymanie rzeczy w dotychczasowym stanie oraz zarządzanie nią w celu umożliwienia korzystania z niej i pobierania pożytków, a ponadto dokonywanie tych czynności bez nadmiernych kosztów.” [2] Zwrot powinien nastąpić niezwłocznie, nie później niż w terminie czternastu dni, zaś samo złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy konsument musi złożyć na piśmie w terminie dziesięciu dni od zawarcia umowy. [3] Do zachowania tego terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem, najlepiej listem poleconym.

Jeżeli konsument dokonał jakichkolwiek przedpłat, należą się od nich odsetki ustawowe od daty dokonania przedpłaty. Rozwiązaniu ulega także umowa kredytu, jaka została zawarta w celu sfinansowania zakupu na raty.

W sytuacji, gdy konsument nie może skorzystać z powyżej wskazanej ustawy i prawa dostąpienia od umowy, wiele zależy od zasad panujących w sklepie, gdyż niektóre z nich mogą zgodzić się na zwrot towaru na żądanie czy prośbę konsumenta. Wówczas w stosunku do umowy kredytu na zakup zwróconego towaru stosuje się przepisy ustawy o kredycie konsumenckim, zgodnie z którą konsument ma prawo bez podania przyczyny do odstąpienia od umowy o kredyt konsumencki w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy. [4] Konsument powinien zostać prawidłowo poinformowany o przysługującym mu prawie, zaś zawracając towar do sklepu powinien żądać od sprzedawcy wystawienia pisemnego potwierdzania jego przyjęcia, na którym zostanie ujawniony numer umowy kredytu, którym zakup był finansowany.

Jednocześnie o zwrocie towaru należy zawiadomić bank, gdyż zamknięcie kredytu powinno nastąpić w interesie konsumenta jak najszybciej. Zgromadzenie takiej dokumentacji stanowi dowód na okoliczność dokonania zwrotu towaru. Zgodnie z treścią uzasadnienia projektu Ustawy o kredycie konsumenckim z 2011 r.: „(…) przyznanie konsumentowi uprawnienia do odstąpienia od umowy w określonym terminie, bez konieczności uzasadniania przyczyny wykonania tego uprawnienia, jest instrumentem ochrony konsumentów, wypracowanym w ustawodawstwie europejskim i przyjętym do porządków prawnych państw członkowskich. W odniesieniu do umowy o kredyt konsumencki ratio legis stanowi również zapobieganie pochopnemu zaciąganiu zobowiązań kredytowych przez konsumentów. Termin 14 dni na odstąpienie od umowy daje konsumentowi dodatkową możliwość reasumpcji podjętej przez siebie decyzji”. [5]

W związku z powyższym uprawnieniem, kredytodawca lub pośrednik kredytowy jest zobowiązany przy zawarciu umowy wręczyć konsumentowi na trwałym nośniku wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy z oznaczeniem swojego imienia, nazwiska (nazwy) i adresu zamieszkania (siedziby). Termin na zgodnie z ustawą odstąpienie od umowy kredytu zostanie zachowany, jeżeli w ciągu 14 dni od dnia zawarcia umowy konsument wyśle do banku oświadczenie złożone na piśmie o odstąpieniu od umowy; może ono zostać wysłane wraz z dokumentem potwierdzającym zwrot towaru.

Poza dokonaniem zwrotu towaru (czy złożeniem oświadczenia o odstąpieniu od umowy sprzedaży zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa) oraz wysłaniem do banku oświadczenia o odstąpieniu od umowy kredytu konsumenckiego, pozostaje problem tzw. „usług dodatkowych” świadczonych przez banki na rzecz kredytobiorców. Zgodnie z odpowiednim przepisem ustawy, skuteczne złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy kredytu konsumenckiego oznacza, że odstąpienie to jest skuteczne także wobec umowy o usługę dodatkową.

Usługami dodatkowymi w stosunku do umowy kredytu są:

1) umowa ubezpieczenia określonego przedmiotu, gdy zakupiony towar (najczęściej dotyczyło samochodu) jest przewłaszczony na zabezpieczenie na rzecz kredytodawcy,
2) umowa ubezpieczenia na życie kredytobiorcy,
3) umowa ubezpieczenia spłaty kredytu,
4) umowa ubezpieczenia na wypadek bezrobocia konsumenta,
5) umowa bankowości elektronicznej, gdy kredyt może być wypłacany na podstawie elektronicznych dyspozycji kredytobiorcy; itp. [6]

Czy zwracaliście kiedyś towar kupiony na raty? Jakie są Wasze doświadczenia? Czekamy na opinie!

Źródła:

[1] Art. 1 ust. 2 Ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny.
[2] M. Olczyk, Komentarz do Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, LEX, wersja elektroniczna.
[3] Art. 2 ust. 1 Ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny.
[4] Art. 53 ust. 1 Ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim.
[5] Uzasadnienie projektu ustawy o kredycie konsumenckim, druk sejmowy nr 3596 z 15 listopada 2010 r., www.sejm.gov.pl, s. 48-49.
[6] Por. art. 55 Ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim