W przeciwieństwie do roszczeń z tytułu niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową udzielenie gwarancji nie jest prawem, lecz dodatkowym uprawnieniem dla konsumenta i nie należy mylić tych pojęć. Udzielenie kupującemu gwarancji na towar konsumpcyjny jest nieodpłatne i wiąże się z wydaniem kupującemu dokumentu gwarancyjnego [1], co przesądza o fakcie, że udzielenie gwarancji powinno nastąpić w formie pisemnej. W interesie konsumenta leży zadbanie o odebranie tego dokumentu i uzupełnienie go zgodnie z zaleceniami producenta czy sprzedawcy.
Dokument gwarancyjny określa, jakiego typu wady fizyczne rzeczy obejmuje gwarancja – zapewnia gwarancję jakości towaru. Ponadto określa obowiązki gwaranta (producenta) i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy właściwość sprzedanego towaru nie odpowiada właściwości wskazanej w gwarancji. Właśnie w tym dokumencie należy szukać dokładnej instrukcji w zakresie formalności związanych ze skorzystaniem z tych uprawnień oraz terminu, w jakim te uprawnienia nam przysługują. Zdaniem doktryny, „(…) na podstawie omawianego przepisu takie same skutki prawne jak gwarancja wywołuje reklama, jeżeli zawiera oświadczenie gwarancyjne, które musi określać obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego”. [2] W dokumencie gwarancyjnym gwarant zamieszcza podstawowe dane potrzebne do dochodzenia roszczeń z gwarancji:
– swoją nazwę i adres;
– nazwę i adres przedstawiciela w Rzeczypospolitej Polskiej;
– czas trwania ochrony gwarancyjnej;
– terytorialny zasięg ochrony gwarancyjnej.
Zatem zapewnienie na opakowaniu, np. napis na opakowaniu „5 lat gwarancji”, bez jakiegokolwiek dokumentu czy wskazówki określającej obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego nie może w świetle prawa zostać uznane za oświadczenie o udzieleniu gwarancji. Nie zmienia to jednak faktu, że tego typu reklama wprowadza konsumenta w błąd i stanowi naruszenie prawa. Oprócz przepisów określających treść gwarancji, należy wskazać jeszcze inne zobowiązania gwaranta w zakresie udzielenia gwarancji na produkt.
Sprzedawca udzielający gwarancji:
– ma obowiązek wydać kupującemu towar wraz z złączonym dokumentem gwarancyjnym;
– powinien sprawdzić przy tym, czy oznaczenia na towarze i dokumencie gwarancyjnym odpowiadają sobie, do jego obowiązków należy sprawdzenie stanu plomb i zabezpieczeń;
– w dokumencie gwarancyjnym powinny znajdować się dane gwaranta, które umożliwią skontaktowanie się z nim (a zatem nazwę i adres gwaranta, nazwę i adres jego przedstawiciela w Polsce, czas trwania gwarancji oraz zasięg terytorialny jej obowiązywania);
– w dokumencie gwarancyjnym powinno znaleźć się również stwierdzenie, że udzielenie gwarancji na towar konsumpcyjny w żaden sposób nie wyłącza ani nie ogranicza uprawnień konsumenta przysługujących mu z tytułu niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową. [3]
Gwarancja udzielona zostaje na określony okres czasu. Zgodnie z prawem, termin obowiązywania gwarancji ulega zawieszeniu (nie biegnie) przez czas, w jakim po skorzystaniu z gwarancji towar pozostawał w naprawie, gdyż w tym czasie konsument uprawniony z gwarancji nie mógł korzystać z rzeczy. Jeżeli, w wyniku gwarancji, oddana nam rzecz (towar) została wymieniona na pozbawioną wad (nową), termin gwarancji biegnie na nowo dla tego konkretnego przedmiotu. Podobnie, w razie naprawy i związanej z nią wymiany określonych składników (elementów) rzeczy – termin gwarancji biegnie na nowo dla wymienionych elementów. [4]
W zależności od tego, na jaki okres udzielona została konsumentowi gwarancja, możliwe jest skorzystanie z uprawnień przysługujących kupującemu z mocy prawa. Jeżeli gwarancja została udzielona na np. okres 5 lat, zaś po upływie tego czasu produkt się zepsuł, ujawniły się wady, to z perspektywy konsumenta nie przysługują nam już żadne uprawnienia, gdy nie zgłosiliśmy ich przed upływem tego terminu. Uprawnienia przysługujące nam z tytułu niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową przysługują nam bowiem przez okres 2 lat od dnia zakupu i odebrania towaru, zatem po upływie 5 lat nie możemy z nich już skorzystać.
Inaczej, jeżeli w dokumencie gwarancyjnym nie wskazano terminu, w jakim przysługują nam uprawnienia z tytułu gwarancji. Wówczas zgodnie z Kodeksem cywilnym przyjmuje się, że termin ten wynosi 1 rok, licząc od dnia w którym rzecz została kupującemu wydana. [5] W takiej sytuacji po upływie tego terminu nadal możemy skorzystać z uprawnień przewidzianych w ustawie o sprzedaży konsumenckiej, czyli roszczeń względem sprzedawcy z tytułu niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową i w ciągu dwóch lat od wydania nam rzeczy możemy sprzedawcy zgłaszać reklamację.
Konsument nie ma obowiązku korzystania najpierw z gwarancji czy z przepisów regulujących niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową – to, którą drogę wybierze, zależy wyłącznie od woli uprawnionego. Można z tych instytucji korzystać zamiennie lub jednocześnie. Należy jednak pamiętać, że w przypadku gwarancji sprzedawca ma prawo zastrzec, że to on decyduje o sposobie usunięcia wady (naprawie czy też wymianie), zaś w przypadku reklamacji w oparciu o przepisy wskazanej ustawy sposób usunięcia niezgodności zostaje wskazany przez kupującego.
W sytuacji, gdy sprzedawca lub składający oświadczenie gwarant nie dopełnił wszystkich powyższych wymogów (dokument gwarancyjny zawiera istotne braki i gwarant powołuje się na niemożność udzielenia na jego podstawie gwarancji), konsument pozostawał bezbronny.
Wprowadzone od dnia 3 marca 2011 r. zmiany rozszerzają ochronę kupującego przez stwierdzenie, że uchybienie powyższym wymogom przewidzianym dla złożenia oświadczenia o udzieleniu gwarancji oraz treści takiego oświadczenia nie wpływa w żaden sposób na ważność gwarancji i nie pozbawia konsumenta przysługujących mu z tytułu gwarancji uprawnień. [6] Jakiekolwiek (nawet celowe) braki formalne nie mają wpływu na obowiązywanie gwarancji. Dodatkowo od dnia 16 maja 2011 r. obowiązuje nowe brzmienie przepisu niniejszej ustawy dotyczącego obligatoryjności jej stosowania. Zgodnie z art. 11 ustawy, nie jest możliwe wyłączenie czy ograniczenie uprawnień przyznanych konsumentom na mocy tej ustawy w żaden sposób – nie można powołać się na umowę zawartą z konsumentem przed zawiadomieniem sprzedawcy o niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową sprzedaży. Taka umowa jest w tym wypadku niezgodna z prawem i bezskuteczna. Ponadto, przymuszenie konsumenta do złożenia oświadczenia, że wie o wszystkich wadach produktu i zapoznał się z nim szczegółowo – takie oświadczenie również nie jest w stanie wyłączyć odpowiedzialności sprzedawcy wobec konsumenta.
Czy zawsze kupujecie produkty objęte gwarancją? Jak wygląda ich reklamacja? Wypowiedzcie się!
Źródła:
[1] Art. 13 ust. 1 Ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego.
[2] K. Kwapisz, komentarz do art. 13 ust. 1 Ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (LexPolonica).
[3] Art. 13 ust. 2 i ust. 4 Ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej i o zmianie kodeksu cywilnego.
[4] Art. 581 Kodeksu cywilnego.
[5] Art. 577 § 2 Kodeksu cywilnego.
[6] Art. 13 ust. 5 Ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej i o zmianie Kodeksu cywilnego.
