Kara za uwiedzenie niepełnoletniej osoby

Kiedy kodeks karny mówi o uwiedzeniu małoletniego i co nam grozi za jego popełnienie?

Zagrożenia takie wiążą się z rozwojem Internetu i wzrastającej liczby jego użytkowników. Przepisy prawa karnego mają chronić małoletnich przed wykorzystaniem ich niewiedzy i zapewnić im ochronę prawną. Ważne jest to, że nawet zgoda 14-latki na odbycie stosunku seksualnego nie wpływa na odpowiedzialność dorosłego sprawcy za przestępstwo. Nie budzi wątpliwości, że wszelkie kontakty o podłożu seksualnym z małoletnim poniżej 15 lat są karalne:

– od 2 do 12 lat pozbawienia wolności – za obcowanie płciowe z małoletnim poniżej 15 roku życia (nie tylko seks, lecz zmuszanie do onanizmu czy innych czynności o charakterze erotycznym)

– karą grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności nawet na 2 lata – grozi za samo złożenie takiej propozycji przez Internet a następnie namawianie do spotkania z małoletnim i kuszenie go czy grożenie mu (2).

– kara do 3 lat pozbawienia wolności – tak może skończyć się próba zaaranżowania spotkania przez wprowadzenie nieletniego w błąd co do swoich zamiarów i swojego wieku, co często jest przyczyną kontaktów seksualnych czy propagowania (nagrywania) pornografii dziecięcej. Podobne zagrożenia karne dotyczą samego rozpowszechniania czy wytwarzania „treści pornograficznych”- a więc zdjęć, nagrań z udziałem małoletniego, który nie skończył jeszcze 15 lat.

– grzywna, ograniczenie wolności, pozbawienie wolności do 2 lat – grozi osobie, która „publicznie propaguje lub pochwala zachowania o charakterze pedofilskim, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.” (3). Przestępstwa te są ścigane z oskarżenia publicznego – wystarczy zgłosić się na policję, nie musimy składać wniosku o ściganie.

Nowym (od 2005 roku) przestępstwem jest tzw. uwiedzenie małoletniego (4), lecz w myśl tego przepisu rozumianego nie jako osoba poniżej 15 lat, lecz osoba niepełnoletnia – zatem do ukończenia 18 lat. Kara za takie przestępstwo, którego skutkiem jest właśnie obcowanie płciowe z małoletnim (od 15 do 18 roku życia) czy innych czynności seksualnych w wyjątkowych okolicznościach, które nazywamy „uwiedzeniem”. Inne czynności seksualne to np. stosunek analny, oralny, dopochwowy czy inne czynności zapewniające sprawcy przestępstwa spełnienie erotyczne. Na czym polega „uwiedzenie małoletniego”? Według ustawy to takie zachowania, które opierają się na:

– nadużywaniu stosunku zależności (pomiędzy opiekunem a małoletnim, nauczycielem – a uczniem itp.)

– wykorzystanie krytycznego położenia (np. zła sytuacja majątkowa małoletniego – kuszenie go pieniędzmi,

– nadużyciu zaufania (przez osobę bliską – np. nauczyciela, opiekuna, internetowego przyjaciela itp.)

– udzieleniu korzyści majątkowej lub osobistej (wystarcza sama obietnica udzielenia takich korzyści) – obietnica pieniędzy lub ich wypłacenia, obietnica zaliczenia semestru przez nauczyciela czy innych korzyści osobistych – przywilejów.

Aby mówić o przestępstwie uwiedzenia małoletniego w wieku 15 – 18 lat to sprawca musi być aktywną stroną – obiecywać, nakłaniać i kusić małoletniego korzyściami czy szantażować. Tylko takie działanie, którego skutkiem było obcowanie płciowego – które w innej sytuacji nie miałoby miejsca – będzie karane.

Jeżeli jednak to osoba w wieku 15 – 18 lat sama podejmuje inicjatywę, a przy tym jest już aktywna seksualnie i miała wcześniej innych partnerów sprawca przestępstwa (czy raczej ofiara małoletniego w wieku 15-18 lat) może skutecznie się bronić przed sądem. Często właśnie z inicjatywy małoletnich dochodzi do takich sytuacji i oferowania usług seksualnych w zamian za korzyści. Przesunięcie tej granicy wiekowej ochrony nie przystaje do dzisiejszych praktyk społecznych – często to małoletni w wieku 15- 18 lat sami oferują seks czy inne erotyczne przyjemności w zamian za korzyści osobiste czy majątkowe.

Źródła:
1) Art. 200 k.k.
2) Art. 200a § 2 k.k.
3) Art. 200b k.k.
4) Art. 199 § 3 k.k.