Mandat drogowy jest grzywną nakładaną przez upoważnione organy za popełnione wykroczenie w trybie mandatowym, przewidzianym w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia. Dla obywateli Polski oraz osób mających stałe miejsce zamieszkania w Polsce, mandat drogowy nakładany jest w formie mandatu kredytowanego – płatnego w terminie 7 dni od daty jego przyjęcia przelewem bankowym.
Jeżeli w czasie kontroli drogowej Policja chce ukarać obwinionego mandatem, zaś obwiniony kwestionuje zasadność ukarania, nie należy przyjmować mandatu (do czego obwiniony ma prawo). Wówczas funkcjonariusz sporządzi wniosek o ukaranie do sądu. Nie należy przyjmować mandatu, jeżeli nie zgadzamy się z jego treścią i z uznaniem naszego zachowania za wykroczenie drogowe, gdyż po przyjęciu mandatu nie ma wielu możliwości, by kwestionować jego zasadność, zaś organ egzekucyjny z pewnością przystąpi do wyegzekwowania jego kwoty. Przyjęty mandat jest prawomocny z chwilą jego przyjęcia, zaś jego uchylenie następuje w wyjątkowych przypadkach, szczegółowo wskazanych w ustawie.
Należy wskazać, że przedawnienie karalności wykroczenia nie jest tym samym, co przedawnienie wykonania prawomocnie orzeczonej kary grzywny, którą bez wątpienia jest mandat nałożony za wykroczenie drogowe. Karalność wykroczenia ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok. Jeżeli zaś w tym okresie wszczęto postępowanie, karalność wykroczenia ustaje z upływem 2 lat od popełnienia czynu. [1] Z kolei orzeczona kara lub środek karny nie podlega wykonaniu, jeżeli od daty uprawomocnienia się rozstrzygnięcia, upłynęły 3 lata. [2] Termin powyższy należy liczyć od dnia ukarania, czyli od chwili przyjęcia mandatu. Jeśli od dnia podpisania się na dokumencie mandatu kredytowanego nie minęły jeszcze 3 lata, wówczas organ egzekucyjny ma prawo zacząć postępowanie zmierzające do ściągnięcia należności. Po upływie tego terminu mandatu nie będzie można ściągnąć, gdyż będzie to niezgodne z prawem.
Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 listopada 2009 r. (VII SA/Wa 1480/2009; LexPolonica nr 2323113):
„(…) ustawodawca w kodeksie wykroczeń uregulował sytuacje, gdy orzeczonych, lecz jeszcze niewykonanych kar i środków karnych nie można już wykonać. § 3 art. 45 omaw. prawa wskazuje, że orzeczona kara lub środek karny nie podlega wykonaniu jeżeli od daty uprawomocnienia się rozstrzygnięcia upłynęły 3 lata. Termin ten ma charakter materialnoprawny co oznacza, że po upływie tego terminu organy wykonawcze nie mają prawa wzywać skazanego do odbycia kary. A zatem po upływie wskazanego okresu dochodzi do przedawnienia wykonania kary”.
Jeżeli zatem organ egzekucyjny właściwy do wyegzekwowania sum nałożonych mandatem karnym za wykroczenie drogowe nie przystąpi we właściwym czasie do postępowania egzekucyjnego w administracji, wówczas będzie możliwe uchylenie się od jego zapłacenia.
Jedynie w przypadku osób nie mających miejsca zamieszkania na stałe w Polsce zasady opisane powyżej nie mają w praktyce zastosowania, gdyż obcokrajowiec nie korzysta z przywileju mandatu kredytowanego, lecz musi zapłacić mandat w chwili jego przyjęcia w gotowce.
Czy Wasz mandat kiedyś się przedawnił? Jak do tego doszło? Komentujcie!
Źródła:
[1] Art. 45 § 1 Kodeksu wykroczeń
[2] Art. 45 § 3 Kodeksu wykroczeń