Komu i kiedy przysługuje zasiłek dla bezrobotnych?

Zasiłek dla bezrobotnych przysługuje osobom które straciły pracę i zarejestrowały się we właściwym miejscu zamieszkania w urzędzie pracy. Od 1 czerwca 2010 roku zmieniły się wysokości zasiłków dla bezrobotnych. Zamiast otrzymywać 717 zł za pierwsze 3 miesiące dostaną 742 zł. Przez kolejne miesiące (3 lub 9 w zależności od konkretnej sytuacji) zasiłek będzie wynosił nie 563 zł, tylko 582,70 zł. Wzrost zasiłków wymusiły wzrosty cen towarów i usług konsumpcyjnych, które wpływają na waloryzację zasiłków dla bezrobotnym dopasowując je do warunków ekonomicznych konsumentów.1 Według ustawy „rejestracja bezrobotnych i poszukujących pracy następuje po przedstawieniu przez te osoby dokumentów niezbędnych do ustalenia ich statusu i uprawnień.”2 .
Kto może być bezrobotnym? Ustawa wymieniają osoby, które mogą ubiegać się o zarejestrowanie w powiatowych urzędach pracy. Według przepisów bezrobotnym może być obywatel Polski, ale również cudzoziemiec, który posiada zezwolenie na osiedlenie się w naszym kraju lub status uchodźcy i jednocześnie poszukuje i podejmuje zatrudnienie na terytorium Polski.

Status bezrobotnego przysługuje osobie:
– która obecnie nie pracuje i nie zarabia, tzn. nie wykonuje pracy na postawie stosunku pracy czy stosunku służbowego, umowy zlecenia, umowy agencyjnej itp. oraz nie prowadzi działalności gospodarczej, nie świadczy usług na podstawie umowy o dzieło, czy jakiejkolwiek innej umowy

– chce podjąć pracę zarobkową w pełnym wymiarze czasu (na pełny etat) i nie ma do tego przeciwwskazań ,(w przypadku osób niepełnosprawnych podjęcie pracy wymaga połowy tego wymiaru),

– jest to osoba pełnoletnia, która nie uczy się w systemie dziennym (szkoła średnia, studia dzienne),

– osoba ta jednocześnie nie ukończyła 60 lat – kobieta, 65 lat – mężczyzna, gdyż wtedy przysługuje już prawo do emerytury,

– gdy osoba nie nabyła prawa ani do emerytury, czy renty inwalidzkiej, renty socjalnej, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia ma prawo ubiegać się o status bezrobotnego (odpowiednio, gdy świadczenie przekracza połowę minimalnej płacy – status bezrobotnego nie przysługuje),

– gdy dana osoba pobiera inne świadczenia socjalne (chodzi o świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek chorobowy, zasiłek macierzyński czy zasiłek przedemerytalny itp.) nie może uzyskać statusu bezrobotnego. Podobnie zasiłek stały przysługujący z pomocy społecznej nie uprawnia do uzyskania statusu bezrobotnego,

– status osoby bezrobotnej nie zostanie przyznany, jeżeli osoba starająca się o niego jest właścicielem nieruchomości rolnej lub gospodarstwa rolnego mającego powierzchnię większą niż 2 ha przeliczeniowe (z takiego gospodarstwa oblicza się bowiem dochód, nawet jeżeli dana osoba nie uprawia tych nieruchomości),

– osoba ubiegająca się o status bezrobotnego nie może odbywać kary pozbawienia wolności w zakładzie karnym lub przebywać w areszcie tymczasowym (tymczasowe aresztowanie może trwać nawet 2 lata),

– status bezrobotnego uzyska osoba, która nie osiąga miesięcznie (z innego tytułu niż praca) przychodu w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia (nie dotyczy to odsetek od oszczędności na koncie bankowym).

Bezrobotny musi spełniać po zarejestrowaniu określone obowiązki, gdyż może utracić status umożliwiający zasiłek dla bezrobotnych. Obowiązek ten polega na zgłaszaniu się do właściwego powiatowego urzędu pracy w terminie wyznaczonym przez urząd aby przyjąć propozycję pracy, którą dla nas znaleziono lub skorzystać z innej formy pomocy. Status bezrobotnego mają osoby pozbawione pracy i możliwości uzyskiwania dochodu (nie mogą znaleźć pracy) oraz wolontariusze, którzy nie pracują zarobkowo w innym miejscu oprócz organizacji pożytku publicznego. Praktyka absolwencka na podstawie umowy o taką praktykę także nie pozbawia praktykanta statusu bezrobotnego.

Prawo do zasiłku dla bezrobotnych przysługuje zarejestrowanemu bezrobotnemu w określonych wypadkach:
– urząd pracy nie ma dla tej osoby odpowiedniej pracy, nie może zaproponować odpowiedniego stażu, nie ma odpowiednich kursów przygotowania zawodowego dorosłych, szkoleń, prac interwencyjnych lub robót publicznych, które osoby te mogłyby wykonywać

– w drugim wypadku świadczenie należy się osobie która straciła pracę stosunkowo niedawno. Jeżeli taka osoba w okresie 18 miesięcy poprzedzających zarejestrowanie się pracowała co najmniej 365 dni, zarabiając co najmniej odpowiednik najniższego wynagrodzenia (minimalnej płacy), ewentualnie pracował na podstawie umowy agencyjnej, zlecenia, za granicą, osiągając co najmniej ten minimalny dochód oraz opłacał składki na ubezpieczenie społeczne (szczegółowe wyliczenie znajduje się w art. 71 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2008 r. nr 69, poz. 415, z późn. zm.).

Zasiłek przysługuje średnio 6 miesięcy. Może być przedłużony do 12 miesięcy w szczególnych wypadkach, gdy bezrobocie w powiecie w którym mieszka przekracza średnie bezrobocie w skali krajowej, gdy bezrobotnym jest osoba powyżej 50 roku życia, posiadają jednocześnie co najmniej 20-letni pracy, lub osoby mające na utrzymaniu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 15 lat, a małżonek tej osoby jest także bezrobotny i utracił prawo do zasiłku.